Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının E-Kitap ve Etkileşimli E-Kitap Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Abstract

ÖzBu araştırmanın amacı bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının e-kitap ve etkileşimli kitaba ilişkin algılarını metafor analizi yoluyla incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2013-2014 öğretim yılı Bahar döneminde Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi lisans programına devam eden (1., 2. ,3. ve 4. sınıf) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Katılımcılardan "E-kitap …… gibidir. Çünkü….." ve "Etkileşimli e-kitap …… gibidir. Çünkü….." ifadelerini metafor kullanarak doldurmaları istenmiştir. Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarından elde edilen bu veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının e-kitaba yönelik geçerli 153, etkileşimli kitaba yönelik geçerli 151 metafor geliştirdikleri görülmüştür. Araştırmanın bulguları ışığında öğretmen adayları e-kitaba ilişkin olumlu ve olumsuz metaforlar üretirlerken, etkileşimli kitaba yönelik sadece olumlu metaforlar ürettikleri ve etkileşimli e-kitap kullanımını daha cazip gördükleri söylenebilir. Salt metin formatı dışında sunulan etkileşimli kitapların öğrenme sürecinde kullanımının önemi yine bu araştırma sonuçlarıyla desteklenmiştir. Araştırma sonucunda bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının e-kitaba ilişkin geliştirdikleri metaforlar arasında ilk sırayı "kolay taşınabilir" metaforu almaktadır. Bu özellik e-kitabın avantajları arasında sayılmaktadır. Öğrencilerin etkileşimli kitaba yönelik geliştirilen metaforları arasında ise ilk sırayı "birden çok duyuya hitap eder" metaforu almıştır. Çoklu ortam materyalleri ile öğrenme ortamının desteklenmesinin öğrenciler için önemi, bu çalışmada vurgulanmıştır. Anahtar Sözcükler: E-kitap, etkileşimli kitap, metafor, bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi AbstractThe purpose of this study is to determine the perception of ICT teacher candidates regarding the concepts of e-book and interactive book through the use of metaphors. The study group consisted of 158 teacher candidates studying at

E-İçerikle Genel Biyoloji Dersine Yönelik Z- Kitap Oluşturmaya Yönelik Bir Proje Örneği̇

“…E içerikte z-kitapla öğrenci duygularını ön plana çıkaran, öğrenciöğretmen iletişimini arttıran, kalıcı öğrenme sağlayan, öğrenci kabiliyetlerini ortaya çıkaran, öğretmen ve öğrenci güdülenmesini arttıran, kişilerin kendi yetenek ve ilgilerini keşfetmesini sağlayarak bilgilerin daha kalıcı hale getırılmesi sağlanmalıdır. Uygun ortam sağlandığında ve teknik sorunlar aşıldığında e-kitaplar öğrenme-öğretme sürecinde oldukça verimli sonuçlar verdiği belirtilmektedir (Aedo, Díaz, Fernández, Martin ve Berlanga, 2009;DeFrance, Khasnabis ve Palincsar, 2010;Grimshaw, Dungworth, McKnight ve Morris, 2007;Korat, 2010;Öztürk ve Can, 2013;Özer ve Kılıç Türel, 2015). Rogers (2001) ve Soules (2008) yaptıkları çalışmalarda, zkitaplarda bireysel özelliklere uygunluk, bilgiye istenilen zaman ve mekanda ulaşım ve etkileşim sağlanarak erişimin bireysel olmasının olumlu geri dönütleri olduğunu gösterirken, hazır halde sunulan .pdf ve .html formattaki z-kitaplara ilginin çok yetersiz olduğunu gözlemlemişlerdir.…”

Development of an Instructional Material for an Enriched Book Relating to "Interactions between Chemical Types" Unit in The Ninth Grade Chemistry Curriculum and Investigation Its Effects

“…Önceleri ekitaplarla (elektronik kitap) desteklenen ders kitapları, şimdilerde ise yerini, Fatih Projesiyle literatüre geçen, multimedya araçlarıyla desteklenmiş z-kitaba (zenginleştirilmiş kitap) bırakmaktadır. Literatürde etkileşimli kitap, etkileşimli e-kitap ve z-kitap olarak anılmaktadır (Embong, Noor, Ali, Bakar ve Amin, 2012;Mitropoulou, 2012;Bozkurt ve Bozkaya, 2015;Nguyen, 2015;Özer ve Türel, 2015).…”

“…Elektronik kitap (e-kitap); bilgisayar, e-kitap okuma cihazları ya da taşınabilir cihazlar aracılığıyla okunabilen, genelde pdf, doc ya da txt formatında olan bir kitabın sayısal ortamdaki kopyası, ya da doğrudan elektronik ortamda kitap biçiminde yazılmış olan içerik olarak açıklanabilir (Soydan, 2012;Özer ve Türel, 2015). Z-kitap ise; metin, resim, görüntü, ses, animasyon, üç boyutlu nesneler veya diğer çoklu ortam unsurlarının kullanılarak içeriğin zenginleştirildiği, dokunmatik ekranlar (touchscreen) için de tasarlanmış, dijital kitabı oluşturan öğelerin kendi aralarında ve çevresi ile iletişiminin yanı sıra diğer kullanıcılarla etkileşim halinde olabildiği, birçok iletişim kanalının bir arada kullanılabildiği dijital kitaplar olarak tanımlanabilir (Itzkovitch, 2012;Bozkurt ve Bozkaya, 2013).…”

“…MEB tarafından ise z-kitap, "Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB) tarafından onaylanmış ve okullarda okutulan ders kitaplarının, PDF formatları üzerinde yazılı metinlerde değişiklik yapılmadan, çoklu ortam materyalleri ile zenginleştirilmiş hali" olarak tanımlanmıştır (MEB, 2011). Z-kitaplar, yurtdışında yapılan yayınlarda "interactive e-book" (Hwang, Sung ve Chang, 2016;Mitropoulou, 2012) olarak adlandırılırken Türkiye'de ise etkileşimli kitap, etkileşimli e-kitap ya da z-kitap olarak adlandırılmaktadır (Bozkurt ve Bozkaya, 2013;Özer ve Türel, 2015). Z-kitaplar içeriği kullanıcıya aktarmaya çalışır, yönlendirir ve yardımcı olur.…”

“…Bir başka çalışmada bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının e-kitap ve z-kitaba yönelik algıları metafor analizi yoluyla incelemiştir. Araştıma sonucu e-kitaba ilişkin geliştirilen metaforlar arasında ilk sırayı "kolay taşınabilir" metaforu alırken, z-kitap yönelik ise "birden çok duyuya hitap eder" metaforunun alması (Özer ve Türel, 2015) eğitimde z-kitabın e-kitaba olan üstünlüğünü vurgulamaktadır.…”