Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Sırta Ekim Sisteminde Morfolojik, Fizyolojik, Verim Ve Kalite Yönünden İncelenmesi

Abstract

2019 yılından itibaren bütün dünyada görülen Covid-19 virüs salgını, insan beslenmesinde birçok bitkinin üretimi gibi buğday üretiminin de ne denli önemli olduğunu açıkça göstermiştir. Bu süreçte ülkelerin kendi vatandaşlarına gerekli temel ihtiyaçlarını karşılamaları konusunda zorlandıkları ve talebi karşılayamadıkları görülmüş olup, bu tür dünya geneli salgınlara karşı önlemlerin alınması konusunda, bitkisel üretimin artırılmasıyla gıda ihtiyacının karşılanması hedeflenmektedir. Bu çalışmada bazı ekmeklik buğday genotiplerinin (yerel genotipler, ticari çeşitler, CIMMYT hatları ve Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi hatları); sırta ekim sisteminde, destekleyici sulamayla ve arttırılmış gübreleme ile birlikte maksimum düzeyde verim ve kalite elde edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan SPAD ölçümlerinde en yüksek değere sahip genotip DZE-7 (60.93) iken en düşük değere sahip genotip YE-47 (42.92) olarak görülmüştür. Normalize edilmiş vejatasyon indeksi (NDVI) bakımından en yüksek değere sahip genotip 0.82 ile Avaric ve en düşük değere sahip genotip ise 0.62 ile Sagittario genotiplerinde gözlenmiştir. Başaklanma gün sayısı bakımından en erkenci 138.7 gün ile 14 STEMRRSN 6037 genotipi olurken, en geççi 162.56 gün ile DZE-3 genotipi olmuştur. Metrekarede başak sayısı bakımından en yüksek değeri veren 557.71 başak/m2 ile YE-98 genotipi iken en düşük değere sahip genotip 239.67 başak/m2 ile YE-68 genotipi olmuştur. Tane verimi en yüksek genotip değerine sahip genotip 375,74 kg/da ile DZE-3 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise 89,43 kg/da ile Beşköprü genotipinde bulunmuştur. En yüksek protein oranı değerine sahip genotip %19,37 ile YE-98 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise %13,13 ile 13 STEMRRSN 6024 genotipinde bulunmuştur ayrıca en yüksek yaş gluten oranı değerine sahip genotip %43,36 ile YE-98 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise %29,4 ile 13 STEMRRSN 6024 genotipinde belirlenmiştir.

EXPRESSION OF NITROGEN TRANSPORTER GENES IN LEAVES OF WHEAT (Triticum aestivum L.) AND FIELD PERFORMANCES UNDER ORGANIC CONDITIONS

“…Wheat yield was formulated as multiplicated of the spike number per m², grain number per spike, and grain weight (Gençtan and Balkan, 2006). In previous studies, Bahar and Bahar (2016) 15.15-26.73 kg ha -1 , Kodaş et al (2015) 19.00-32.90 kg ha -1 , Yıldırım et al (2021) 9.01 -50.96 kg ha -1 , Yorulmaz et al (2022) 8.94 -37.57 kg ha -1 . Özkan and Akıncı (2021) found that the mean grain yield was 34.43 kg ha -1 under organic conditions and 44.99 kg ha -1 under conventional conditions in their study.…”

Diyarbakır İli Sulu Koşullarında İleri Kademe Ekmeklik Buğday Hatlarının Verim ve Kalite Özelliklerinin GGE Biplot Tekniği ile Değerlendirilmesi

“…Vektörlerden elde edilen scatterplot biplot grafiğinde; hat ve özellikler arası ilişkilerin birinci ana bileşende (PC1) %28.62, ikinci ana bileşende (PC2) %19.26 ve toplam varyasyonun (PC1+PC2) ise %47.88 olduğu görülmektedir. Toplam varyasyona ait bulgularımız bazı araştırmacıların bulguları ile benzer [32] olurken, başka araştırmacıların bulgularından farklı bulunmuştur [7,33]. Özellikleri temsil eden iki vektör arasındaki açının daralması (BTS, TV, BB ve BU) özellikler arasında pozitif ve yüksek ilişki olduğunu, açının artması (TPO ile BGS, TPO ile BU ve TPO ile BTA) aradaki ilişkinin zayıfladığını, açının 90°'den büyük olması (HA ile BGS) negatif ilişki olduğunu, ancak açı değerinin 90 o olması arada hiçbir ilişki olmadığını göstermektedir [8,34].…”

The Yield Performance of Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes under Drought Season

“…Buğday yetiştirme döneminde yere düşen yağış miktarının azalması, buğday tane veriminde düşüşe yol açmıştır. Artan sıcaklığın ve azalan yağışın dünyanın birçok yerinde buğday veriminde azalmaya yol açacağı bildirilmiştir[2,3] Çalışmanın yürütüldüğü lokasyonda ve faklı lokasyonlarda daha önce yapılmış olan benzer çalışmalarda, ekmeklik buğdayın tane verimi ortalamalarını Akıncı et al[6] 158,96 kg da -1 , Yorulmaz ve Akıncı[7] 227,97 kg da -1 , Albayrak et al[8] 215,69 kg da -1 , Bayhan et al[9] 142,71 kg da -1 , Naneli et al[10] 350,5 kg da -1 olarak bildirmişlerdir. Yapılmış benzer çalışmalardan daha düşük ortalama tane veriminin elde edilmesi, yetiştirme…”