Azerbaycan Atabeyleri İldenizlilerin Kafkasya Politikası Ve Gürcü Krallığı

Abstract

Büyük Selçuklu Devleti'nin 1040-1092 yılları arasında tahtta bulunan ilk sultanlarının baskılarından sonra kendilerini toparlayan Gürcü kralları, ülkelerine yerleştirdikleri Kıpçaklardan aldıkları desteklerle XII. yüzyılın başlarından itibaren Türk topraklarına yoğun saldırılarda bulundular. Bunları durdurmada ve karşı saldırılarla etkisiz hale getirmede son Selçuklu sultanları başarılı olamadılar. 1141-1225 tarihleri arasında Azerbaycan'da hâkim olan İldenizlilerin ilk atabeyleri Kafkaslarda güvenliği sağladılar. Ancak, 1194'te Irak Selçukluları Devleti'nin ortadan kalkması sonrasında Azerbaycan'ı yöneten atabeyler başarılı olamadılar. Durdurulamayan Gürcü saldırıları yaygınlaşarak İran'ın batısından Güney-doğu Anadolu'ya kadar uzanan sahalarda etkili oldu. Son İldenizli atabeyleri Gürcü krallarını politik manevralarla durdurmaya çalıştılarsa da başarılı olamadılar.

Eski Çağlardan 15. Yüzyılın İkinci Yarısına Kadar Gence Şehrinin Siyasi Tarihi

“…260 Nusretüddin Ebû Bekir'in 1211 yılında ölmesi üzerine Azerbaycan Atabegliği'nin başına kardeşi Müzafferüddin Özbek geçti. 261 Müzafferüddin Özbek, iktidara geçtiği dönemde Gürcü Krallığı'nda da iktidar değişikliği oldu. Kraliçe Tamara henüz hayatta iken Laşa lakaplı Giorgi IV'e taç giydirmişti.…”

Irak Selçukluları’nda Sosyal, Ekonomik, Kültürel ve Dini Yapı Hakkında

“…42 1220'lerin başlarında Harezmşahlar engelini yıkarak Azerbaycan ve Irak-ı Acem'e ulaşan Moğol öncülerinin tahripkâr saldırılarıyla bölgeden koparttıkları büyük servetler Irak Selçukluları zamanında ülkenin iktisadî zenginliğini göstermekteydi. 43 1194'te Selçuklu hâkimiyetinin bitmesinden sonra başlayan ve Hulagu Han'ın 1250'lerdeki istilasına kadar geçen 50 yıllık kargaşa döneminde Irak Selçukluları şehirlerinin önemli ölçüde zarar gördüğü ve küçüldüğü görülmektedir. Bu cümleden olarak, İsfahan, Irak Selçukluları devrinde XII.…”