Atatürk Baraj Gölü’nün Kirli ve Temiz Bölgelerinden Yakalanan Balıkların (Silurus triostegus Heckel, 1843, Chalcalburnus tarichi Pallas, 1811, Chondrostoma regium Heckel, 1843, Carassius carassius Linnaeus, 1758) Dokularındaki Ağır Metal Düzeylerinin Karşılaştırılması

Abstract

Atatürk Baraj Gölü'nün evsel ve endüstriyel atık sularıyla kirlenen Sitilce ve göreceli olarak temiz bölge olan Samsat bölgelerinden dört farklı balık türü, 2013 yılının Ağustos ayında yakalanmıştır. Silurus triostegus, Chalcalburnus tarichi, Chondrostoma regium ve Carassius carassius türlerinin balıkların solungaç, karaciğer ve kas dokularındaki Cu, Zn, Fe, Cd, Pb ve Cr düzeyleri İndüktif olarak Birleştirilmiş Plazma Optik Emisyon Spektrometresi (ICP-OES) cihazıyla belirlenmiştir. Metal düzeylerinin çalışma bölgelerinden etkilendiği ve tüm örneklerin dokularındaki en yüksek metal düzeylerinin kirli bölgede daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sitilce ve Samsat örneklerinin kas dokularındaki en yüksek metal düzeyleri µg/g kuru ağırlık olarak sırasıyla; 0,75 ve 0,18 (Cu); 22,58 ve 7,42 (Zn); 27,11 ve 7,22 (Fe); 0,09 ve Saptanamadı (SP) (Cd), 0,29 ve SP (Pb), 0,13 ve SP (Cr) olarak bulunmuştur. Atatürk Baraj Gölü'nün Sitilce bölgesindeki balıkların kas dokularında önemli düzeylerde ağır metallerin biriktiği ancak bu değerlerin yasal olarak izin verilen limitlerin altında olduğu belirlenmiştir.

Batman Barajı’nda (Türkiye) Yaşayan Chondrostoma regium’un (Heckel, 1843) Bazı Dokularında Ağır Metallerin Mevsimsel Değişimi

“…As reported in Table 2, heavy metal levels at muscle tissues of C. regium in the present study were lower than those found in other studies at different localities such as in the Atatürk Dam (Karadede and Ünlü, 2000;Fırat et al, 2018), in the Keban Dam Lake (Çalta and Canpolat, 2006), in the Seyhan River (Canlı et al, 1998). Pb concentration in the muscle of C. regium is in agreement with those found for C. regium in Sır Dam Lake (Erdoğrul and Erbilir, 2007).…”

“…The concentrations of Cr, Cu, Cd and Pb in the gill of C. regium samples collected in the Seyhan River (Canlı et al, 1998) and Atatürk Dam Lake (Sitilce samples) (Fırat et al, 2018) were higher as compared with those found by the present study. On the other hand, Fe, Mn and Pb values are rather higher than the values in the gill of C. regium, which live in Sır Dam Lake (Erdoğrul and Erbilir, 2007).…”

“…This protein has a highly complex structure and is capable of binding a large number of metals. Another reason for the high metal concentrations in the liver is due to the fact that this organ is a metal detoxification site (Hogstrand and Haux, 1991;Kalay and Erdem, 1995;Unlu et al, 1996 The concentration of Fe and Zn in the liver of C. regium was lower than that of the same species living in the Atatürk Dam (Karadede and Ünlü, 2000;Fırat et al, 2018), but Mn level was similar (Karadede and Ünlü, 2000). Also, Cr, Cd and Pb levels were higher than those found by Fırat et al (2018).…”

Assessment of Lead, Cadmium, Chrome, Iron, Zinc and Copper Levels in Tissues of Cyprinus carpio from Atatürk Dam Lake (Adıyaman)

“…Bu amaçla barajda iki farklı bölge tercih edilmiştir. Bu bölgelerin belirlenmesinde daha önceki çalışmalar dikkate alınmıştır (Fırat & Alıcı, 2012;Fırat, 2016;Fırat et al, 2018). Barajda örnekleme alanları olarak Sitilce ve Samsat bölgeleri çalışmaya dâhil edilmiştir.…”

“…Bu nedenle bu araştırma, bahsedilen tarihlerde faaliyete geçen atık su arıtma tesislerinden sonra barajın metal kirlilik yükü ile ilgili yapılan ilk çalışma olma özelliğindedir. Bu çalışma yine söz konusu atık su arıtma tesislerinden önce bu bölgede yapılan çalışmalarla (Fırat, 2016;Fırat et al, 2018) karşılaştırma yapma olanağı sunması bakımından da önemlidir. Bu araştırmada Atatürk Baraj Gölü'nün farklı bölgelerinden yakalanan Cyprinus carpio'nun dokularındaki kurşun, kadmiyum, krom demir, çinko ve bakır gibi metallerin düzeylerinin ölçülmesi ve balık kaslarındaki metal düzeylerinin insan tüketimi için izin verilen ulusal ve ulusalar arası yasal sınırlarla karşılaştırılarak insan sağlığı ve besin güvenirliliği açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.…”