Asymmetric and Nonlinear Pass-Through of Global Crude Oil Price to Inflation in Turkey

Abstract

Petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların önemli ekonomik sonuçları olduğundan akademisyenler ve politika yapıcılar tarafından sıkça araştırılan konuların başında gelmektedir. Petrol fiyatlarındaki artışlar petrol ihraç eden ülkeler için iyi olsa da, Türkiye gibi Petrol yoksunu ve enerji ihtiyacının büyük bölümünü petrol ithal ederek karşılayan ülkeler için kötüdür. Bu alandaki kapsamlı araştırmalar, küresel ham petrol fiyatlarının yerel enflasyon üzerindeki etkisinin çok net olmadığını göstermektedir. Bu çalışmada Genişletilmiş Phillips eğrisi yaklaşımına dayanarak, doğrusal ve doğrusal olmayan ARDL yöntemleriyle dünya petrol fiyatlarındaki değişimlerin Türkiye'de tüketici ve üretici fiyatları üzerindeki asimetrik etkisi incelenmektedir. Elde edilen sonuçlara göre petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların tüketici ve üretici fiyatları üzerindeki etkisi uzun dönemde asimetrikken, kısa dönemde ise simetriktir. Dünya petrol fiyatlarındaki %100'lük bir artış sonucunda yurtiçi tüketici fiyat endeksi (CPI) %13,05 üretici fiyat endeksi (PPI) %14,7 artarken, petrol fiyatlarındaki %100'lük bir azalış tüketici fiyat endeksini %11,27, üretici fiyat endeksini %7,24 azaltmaktadır.

Petrol Fi̇yatlari İle Tüketi̇ci̇ Fi̇yat Endeksi̇ Ve Harcama Gruplari Arasindaki̇ Asi̇metri̇k Fi̇yat Aktarimi: Eşi̇k Eşbütünleşme Anali̇zi̇

“…Serilerin farklı özelliklerini yakalayabilen TAR ve M-TAR modellerinden, petrol fiyat değişimlerinin uzun dönemde TÜFE ve 10 farklı harcama grupları üzerine etkisinde sıfır eşik değeri yerine, tahminlerinin kullanıldığı tutarlı TAR ve M-TAR modellerinin uygun olduğu sonucuna varılmaktadır. Belirlenen modeller, literatürü destekler nitelikte (Brown ve Yücel, 1999;Cunado ve Perez de Gracia, 2005;İbrahim ve Chancharoenchai, 2014;Özata, 2019), petrol fiyatları ile TÜFE arasında uzun dönemli asimetrik ilişki bulmakta, harcama gruplarında yine literatürde olduğu gibi bu durumun farklılaştığı görülmektedir (Chou ve Tseng, 2011;İbrahim ve Chancharoenchai, 2014;Gao vd., 2014;Yoshizaki ve Haomori, 2014). Bulunan uzun dönemli asimetrik ilişki, rekabetçi olmayan bir piyasaya sahip petrol için beklenen bir sonuçken; asimetrik aktarımın sebebi; petrol fiyat artışlarının, üreticilerin girdi maliyetlerine hemen aktarması, petrol fiyatı düşüşlerinde ise bu aktarımın daha geç gerçekleşmesidir.…”