InngangurMikilvaegi D-vítamíns fyrir þróun heilbrigðra beina og eðlilegra kalkgilda hefur verið þekkt í langan tíma en á síðustu árum hefur komið í ljós að D-vítamín gegnir einnig mikilvaegu hlutverki í ýmsum öðrum líffaerakerfum. Þannig virðist D-vítamín stjórna seytingu kalkvakahormóns, 1 hafa áhrif á renín-angíótensín-aldosterón kerfið 2 og ennfremur hefur D-vítamín bein áhrif á hjartavöðva og aeðaþel.3 Skortur á D-vítamíni hefur verið tengdur við háþrýsting, hjartadrep, heilablóðfall og aðra hjarta-og aeða-sjúkdóma, svo sem sykursýki, hjartabilun og aeðakölkun. 4 Þversniðsrannsóknir hafa sýnt fram á að lágt gildi D-vítamíns í blóði er tengt auknum líkum á áföllum vegna hjarta-og aeða-sjúkdóma. 5,6 Ekki er nákvaemlega vitað á hvern hátt D-vítamín hefur þessi áhrif. Nýlegar rannsóknir benda til þess að D-vítamín-skortur geti verið sjálfstaeður áhaettuþáttur fyrir hjarta-og aeða-sjúkdóma. Þannig hafa Giovannucci og félagar fundið út að fullorðnir karlmenn sem eru með laegra gildi 25-hýdroxývítamín D en 37,5 nmól/L voru 2,4 sinnum líklegri til að fá hjartadrep en þeir Tilgangur: Að kanna tengsl á milli D-vítamíngilda í blóði og þekktra áhaettu þátta fyrir hjarta-og aeðasjúkdómum meðal heilbrigðra íslenskra barna og jafnframt að kanna þessi tengsl óháð líkamsþyngdarstuðli (BMI). Efniviður/aðferðir: Metin voru tengsl milli styrks 25-hydroxyvítamín D í blóði, líkamsþyngdarstuðuls og sjö áhaettuþátta hjarta-og aeðasjúkdóma (háþrýstings, heildarkólesteróls, HDL, LDL, þríglýceríðs, blóðsykurs og styrks insulíns í blóði). Þátttakendur voru 7 ára skólabörn í 6 grunnskól-um Reykjavíkur, haustið 2006. Það er öfugt samband á milli 25(OH)D og kalkvakahormóns, Dvítamínskortur leiðir til ofstarfsemi kalkvaka (hyperparathyroidism) með haerra gildi kalkvakahormóns. Afleiðingar þessa geta á að minnsta kosti þrennan hátt leitt til aukinnar áhaettu á hjarta-og aeðasjúkdómum: Í fyrsta lagi með auknu insúlínviðnámi og truflun á starfsemi beta-frumna í briskirtli sem leiðir til efnaskiptavillu og sykursýki. Í öðru lagi með því að virkja renín-angíótensín-kerfið og á þann hátt valda haekkuðum blóðþrýstingi sem aftur leið-ir til þykknunar á hjartavöðva. Í þriðja lagi með örvun á bólgum baeði almennt en ekki síst í aeðum.
11-13Aðalmarkmið þessarar rannsóknar var að kanna tengsl á milli 25(OH)D og þessara þekktu áhaettuþátta fyrir hjarta-og aeðasjúk-dómum (HDL, LDL, kólesteróls, blóðþrýstings, blóðsykurs, HbA1c og serum insúlíns) meðal heilbrigðra barna og jafnframt að kanna þessi tengsl óháð líkamsþyngdarstuðli.