Altitude-dependent distribution of 137Cs in the environment: a case study of Aragats massif, Armenia

Ռադիոէկոլոգիական Հետազոտություններ Գյումրի Քաղաքում. Բնական Առաջնային Եվ Որոշ Տեխնածին Ռադիոնուկ-Լիդների Բաշխվածությունը Հողերում

“…Գյումրի քաղաքի համալիր երկրաքիմիական հանույթի հողային նմուշներն օգտագործվել են գումարային α/β ակտիվության, բնական (Ra-226, Th-232, K-40) և տեխնածին (Cs-137) ռադիոնուկլիդների տեսակարար ակտիվության տարածական բաշխվածության ուսումնասիրության համար: Արդյունքները վկայում են, որ Գյումրի ք.-ի հողերում բնական ռադիոնուկլիդների տարածաբաշխման մեջ որոշիչ է տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը, բնական ռադիոակտիվության վերաբաշխման գործոն Գյումրիում չի բա-ցահայտվելֈ Տեխնածին Cs-137-ի ակտիվությունը քաղաքային հողերում փոքր-ինչ ցածր է միևնույն բարձրության բնահողերում գրանցված տեսակարար ակտիվության միջակայքիցֈ Հանգուցային բառեր. Գումարային α ակտիվություն, գումարային β ակտիվություն, բնական ռադիոանուկլիդներ, Cs-137, քաղաքային հող, Գյումրի: Ներածություն Մարդու և այլ կենդանի օրգանիզմների ճառագայթահարումը շրջակա միջավայրում պարունակվող բնական ռադիոակտիվ նյութերից, որպես կանոն, գերակայում է տեխնածին բաղադրիչից (Pyuskyulyan et al, 2019, UNSCEAR, 2000, 2008ֈ Բնության մեջ հանդիպող ռադիոնուկլիդներից ցամաքային ճառագայթահարման առավելագույն մասնաբաժինը պատկանում է հետևյալ ռադիոնուկլիդներին՝ U-238 ու դրա տրոհման արգասիք Ra-226-ին, Th-232-ին ու դրա տրոհման շարքի ռադիոնուկլիդներին, ինչպես նաև տրոհման շարք չառաջացնող K-40-ին (Paschoa andSteinhäusler, 2010, Титаева, 2000)ֈ Տեխնածին ռադիոնուկլիդներից առողջական ռիսկի գնահատման տեսանկյունից կարևորվում է Cs-137 (Gulan et al, 2017), որը 20-րդ դ-ի միջուկային զենքի DOI: 10.54503/0515-961X-2022.75.1-22 փորձարկման ու միջուկային վթարների ու աղետների հետևանքով տարածվեց մթնոլորտային փոշու հետ՝ դառնալով շրջակա միջավայրի գլոբալ աղտոտիչ (Aoyama et al, 2006, Steinhauser et al, 2014:…”

Վանաձոր Քաղաքի Հողերի Բնական Ռադիոակտիվություն։ Ռադիոէկոլոգիական Եվ Երկրաքիմիական Գնահատում

“…Ներածություն։ Շրջակա միջավայրի ռադիոէկոլոգիական հետազոտություններն արդիական են անցած դարի երկրորդ կեսից՝ որպես հետևանք միջուկային գործունեության հետ կապված պատահարների և վթարների, ինչպես նաև միջուկային զենքի փորձարկումների։ Մեզ շրջապատում են ռադիոնուկլիդների բնական և տեխնածին տարատեսակ աղբյուրներ, որտեղից ռադիոնուկլիդները կենսաերկրաքիմիական գործընթացների միջոցով դառնում են հասանելի և վտանգավոր մարդկանց ու այլ կենդանի օրգանիզմների համար [1][2][3]։ Քաղաքներում և հարակից գոտիներում բնական ռադիոակտիվության ուսումնասիրումն առավել ևս կարևոր է մի շարք պատճառներով. 1) առողջական ռիսկի գնահատման տեսանկյունից; 2) քաղաքային բազմաֆունկցիոնալ արդյունաբերական գործունեություն; 3) բնական ռադիոնուկլիդների աղբյուր բնակելի շենքերի մեծ խտություն և այլն [4][5][6]։ Ճառագայթահարման տեսանկյունից, բնական աղբյուրներն ունեն ամենամեծ ազդեցությունը՝ պայմանավորված ցամաքային ռադիոակտիվու-թյամբ։ Վերջինս պատճառ է մայրապարներում և հողերում առաջնային ռադիոնուկլիդների առկայությանը` U-238 ու դրա տրոհման արգասիք 226…”