Afrykatyzacja *t', *d' > *ć, *ȝ' na Pomorzu Zachodnim w świetle nazw miejscowych i terenowych

Abstract

W artykule przeanalizowano zakresy procesu afrykatyzacji *t', *d' > *ć, *ȝ' na Pomorzu Zachodnim. Stwierdzono jego stopniowe zanikanie w kierunku zachodnim – większe dla dawnego palatalnego *d', mniejsze dla dawnego palatalnego *t'. W dawnych słowiańskich dialektach Pomorza Zachodniego, jak też w dawnych słowiańskich gwarach Meklemburgii, Wschodniego Holsztynu czy w gwarze Drzewian Połabskich takiej afrykatyzacji w większości zapisów nazw miejscowych i terenowych brak, tzn. *t' > t, *d' > d. Świadczyć to może o zaniku wymowy akomodacyjnej w tych dialektach. Brak wymowy akomodacyjnej przed samogłoskami rzędu przedniego typologicznie zbliża te gwary do gwar i języków: górnołużyckiego, czeskiego i słowackiego oraz języków południowosłowiańskich. Po części podobna jest też do stwardnienia spółgłosek przed *e, *ě, *i w języku ukraińskim.