A Research on The Levels of Professional Accountants’ Tendency Toward Fraud

Abstract

Uluslararası sermaye dolaşımı her gün hız kazanırken, serbest piyasa koşulları içerisinde rekabet gücüde zorlaşmaktadır. Güçlü sermayenin ve haksız rekabetin oluşması piyasadaki mevcut dengeleri de değiştirmektedir. Piyasa koşullarının sağlanması ticari devamlılığı korurken, bu koşullara ayak uydurulamaması gün geçtikçe ticari zorluklara neden olmaktadır. Bu ticari zorluklar ile mücadelede bazen yasal olmayan yollar da tercih edilmektedir. Bilinçli olarak seçilen ve başvurulan bu yollardan biri de hiledir. Hile ise işletme ile ilgili tüm tarafların aldatılmasına neden olmaktadır. İşletmeler sadece rekabet gücünü artırmak için değil, farklı nedenlerden dolayı da yasal olmayan yollara yani hile yapma eğilimi içinde olabilmektedirler. Gerçek dışı ticari kar veya zarar gösterilmek istenmesi, işletme dışına karşılıksız nakit çıkışı sağlanması, işletme içerisine nakit girişi sağlayacak yasal olmayan yolların aranması, hileye birer örnek olarak verilebilir. Bu çalışmanın temel amacı da, muhasebe meslek mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeylerini tespit etmektir. Bu amaca ulaşabilmek için ise, muhasebe meslek mensuplarına yönelik ankete dayalı bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler t-testi (Independent-Samples T Test) ve tek yönlü varyans (One-Way ANOVA) aracılığı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ile de muhasebe meslek mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Fraud Symptoms Specific to Small and Medium-Sized Business (SMEs) and Research To Determine The Measures Taken: Gaziantep Case

“…The study of Doğan, Gülçin, and Nazlı (2018), entitled "A Research on the Levels of Professional Accountants' Tendency towards Fraud" identified the level of propensity for fraud by professional accountants in Turkey. The study found no relationship between gender, age, educational level, job title, years in profession and the propensity for fraud.…”

A Research on The Levels of Professional Accountants’ Tendency Toward Fraud

“…Dergisi, 11(4), 64-83. Doğan, Z., Gülçin, K. & Nazlı, E. (2018) Muhasebe Meslek mensuplarının, hile yapmaya eğilim düzeylerinin belirlenmesi ile ilgili oluşturulan ifadelerden; "Her zaman sahip olduklarımdan daha fazlasını elde etmek isterim" ifadesine (ortalama 3,52 ile) "Katılıyorum", "Şahsi çıkarlarıma düşkün değilim" ifadesine (ortalama 3,37 ile) "Katılıyorum", "Arkadaşlarım kıskanç olduğumu söylerler" ifadesine (ortalama 1,94 ile) "Katılmıyorum", "Çok önemli olsun veya olmasın her şeye genelde çabuk sinirlenirim" ifadesine (ortalama 2,79 ile) "Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum", "Hayatta umduğum ideal amaçlarıma ulaşamadığımı düşündüğümde genelde kendimi değersiz hissederim" ifadesine (ortalama 2,92 ile) "Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum", Doğan, Z., Gülçin, K. & Nazlı, E. (2018) Dergisi, 11(4), 64-83.…”

“…H1a: Muhasebe meslek mensuplarının, cinsiyetlerine göre hile yapmaya eğilim düzeylerini belirlemeye yönelik oluşturulan ifadelere katılma düzeyleri arasında fark vardır. Doğan, Z., Gülçin, K. & Nazlı, E. (2018) Bu sonuç, ACFE'nin 2010 yılında yapmış olduğu araştırma sonucunu destekler niteliktedir. Çünkü, ACFE'in 2010 yılında yayınladığı rapora göre de hile yapanların %50'ye yakının üniversite ve lise mezunlarından oluştuğu ve ayrıca, işletmelere maddi olarak en büyük zararı da lisansüstü seviyede eğitim almış kişilerin verdiği tespit edilmiştir.…”

“…Bu çalışmada ise farklı illere mesleklerini icra eden YMM ve SMMM unvanına sahip muhasebe meslek mensuplarının sosyal ve psikolojik tepkilerine göre hile yapma eğilimleri test edilmeye çalışılmıştır. Cevaplanması istenilen yirmi sekiz sorudan oluşan anket formu, ağırlıklı Doğan, Z., Gülçin, K. & Nazlı, E. (2018) Araştırmaya katılan muhasebe meslek mensuplarının her ne kadar yukarıda belirtilen bazı karakteristik özelliklere sahip olduğu görülse de, kesin olarak hile yapmaya eğilimli oldukları veya hile yapacakları anlamına gelmemektedir. Unutulmamalıdır ki, bu özelliklerin çoğunluğunu taşıyan, fakat mesleklerini genel mesleki standartlar çerçevesinde yürüten, yine de iş hayatında hileye başvurmayan, başarılı ve dürüst kalabilen, muhasebe meslek mensuplarımız da bulunmaktadır.…”

Ai̇le İşletmeleri̇ne Özgü Hi̇le Beli̇rti̇leri̇ Ve Alinan Önlemleri̇n Tespi̇ti̇ne İli̇şki̇n Bi̇r Araştirma

“…tarafından yapılan "Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Önemi Üzerine Bir Araştırma" adlı çalışmada muhasebe hilelerinin önlenmesi ve/veya azaltılmasında iç kontrol sisteminin Antakya' da faaliyet gösteren üretim işletmeleri açısından durumunu tespit etmek amacıyla Antakya Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyette bulunan üretim işletmelerinde yaptığı araştırma sonucunda iç kontrol uygulamasında önemli eksiklikler olduğu ve şirket çalışanları tarafından gerçekleştirilebilecek olan hilelere açık olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma" adlı çalışmada Batı Anadolu Bölgesi'nde faaliyetlerine devam eden muhasebe meslek mensuplarının hata ve hile ile ilgili algılarının tespit edilebilmesi amacıyla ankete dayalı bir çalışma yapılarak, ankette belirtilen ifadelere katılma düzeylerinin; cinsiyet, yaş, eğitim durumu, unvan ve mesleki deneyimlerine göre bir fark olmadığı tespit edilmiştir Doğan, Z., Gülçin, K. ve Nazlı E. (2018). tarafından yapılan "Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Yapmaya Eğilim Düzeylerinin Tespitine İlişkin Bir Araştırma" adlı çalışmada Adana, Ankara, İstanbul ve Antalya illerinde faaliyetlerini sürdürmekte olan muhasebe meslek mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeylerinin belirlenmesi amacıyla oluşturulan ifadelere katılım düzeylerinde cinsiyet, yaş, eğitim durumu, unvan ve çalışma sürelerine göre bir fark olmadığı tespit edilmiştir.…”