A Meta-Synthesis Study for Research on Museum Education in Social Studies Education in Turkey

Abstract

Müzeler, sosyal bilgiler dersinde yararlanılabilecek okul dışı öğrenme ortamlarından biridir. Sosyal bilgiler dersinde okul dışı öğrenme kapsamında müzelerden etkili bir biçimde yararlanmak için bu konuda yapılan bilimsel çalışmalar ilgili alanyazına önemli katkılar sağlamaktadır. Sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimi ile ilgili çalışmaların incelenmesi bu çalışmalardan elde edilen sonuçlardan daha etkili bir biçimde yararlanmayı sağlayacaktır. Bu araştırmada Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimine yönelik yapılan çalışmaların meta-sentez yöntemiyle değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada 2010-2021 yılları arasında yayımlanan sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimine yönelik nitel bulguları olan iki yüksek lisans tezi ve 17 araştırma makalesi incelenmiştir. İncelenen çalışmalara Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Tez Veri Tabanı, TR Dizin, EBSCOhost ve Google Akademik veri tabanlarından ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında yer alan her bir çalışma amaç, araştırma deseni, çalışma grubunun seçimi, veri toplama araçları, sonuç ve öneriler başlıkları çerçevesinde analiz edilerek incelenmiştir. Veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimine yönelik yapılan çalışmalar genel olarak incelendiğinde, çalışmaların katılımcı görüşlerini almaya yönelik olduğu, yöntem kapsamında daha çok olgubilim deseninde yürütüldüğü, çalışmalarda veri toplama aracı olarak en çok görüşme formunun kullanıldığı, araştırmaların çoğunda çalışma gruplarını öğrencilerin ve öğretmen adaylarının oluşturduğu ve çalışma grubu belirleme yöntemine yer verilmediği görülmüştür. İncelenen çalışmalarda sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitiminin zorluklarına ve yararlarına ilişkin benzer sonuçlar bulunmaktadır. Yine incelenen çalışmaların öneriler bölümünde sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimine yönelik görev yapan öğretmenlerin eğitimine, öğretmen adayı eğitimine, araştırma konusuna ve müze ile eğitim sürecine ilişkin öneriler sunulmuştur. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimine yönelik uygulamaya dayalı çalışmaların yapılması ve araştırmaların yöntem bölümünde verilen bilgilerin detaylandırılması biçiminde çeşitli öneriler sunulmuştur.

Müze Eğitimi Projesine Katılan Öğrencilerin Müze Eğitimine İlişkin Farkındalık Düzeylerinin ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi

“…Pek çok dersin öğretim programında müze eğitimine yer verilmiş olmakla birlikte özellikle sosyal bilgiler dersi kazanımlarının pek çoğu müze eğitimine uygundur (Er Tuna & Kaya, 2022). Ders kazanımları kapsamında gerçekleştirilen müze eğitimi etkinlikleri öğrencilerin kendi kültürel geçmişlerini öğrenmelerine, kültürel mirası anlamalarına, farklı kültürlere saygı duymalarına, kültürel çeşitliliği fark etmelerine imkan vermektedir (Sağlamgöncü, 2023). Müzelerde sergilenen eserler öğrencilere zamanla, yerlerle, olaylarla veya insanlarla somut bir bağlantı sağlar ve insanlık tarihi ile kültürel mirasın evrimini deneyimlemelerine olanak tanır (Karadeniz & Okvuran, 2014).…”

“…Although museum education is included in the curriculum of many courses, most of the social studies course objectives are suitable for museum education (Er Tuna & Kaya, 2022). Museum education activities carried out within the scope of course objectives allow students to learn about their own cultural backgrounds, understand cultural heritage, respect different cultures and realize cultural diversity (Sağlamgöncü, 2023).…”

Sosyal Bi̇lgi̇ler Öğretmen Adaylarinin Sanal Müzelerde Değer Kazanimina İli̇şki̇n Görüşleri̇

“…Sosyal bilgiler dersi için kullanılabilecek materyaller arasına giren sanal müzelere yönelik farklı kademelerde ve disiplinlerle yürütülen çeşitli çalışmalar bulunmaktadır (Ata, 2002;Ay ve Fidan, 2014;Çınar, Utkugün ve Gazel, 2021;Demirboğa, 2010;Demirci, 2009;Demircioğlu ve Tokdemir, 2008;Ermiş, 2010;Filiz, 2010;Sağlamgöncü, 2023;Südor, 2006;Utku, 2008). Farklı disiplinlerin dışında sosyal bilgiler dersinde sanal müze kullanıma ilişkin çok sayıda çalışma vardır (Aktaş, Yılmaz ve İbrahimoğlu, 20221;Aladağ, Akkaya ve Şengöz, 2014;Altınbay ve Gümüş, 2020;Bouck, Courtad, Heutsche, Okolo ve Englert, 2009;Çınar, Utkugün ve Gazel, 2021;Çiftçi, Önal ve Yazıcı, 2016;Er ve Yılmaz, 2020;Ismaeel ve Al-Abdullatif, 2016;İlhan, Tokmak ve Aktaş, 2021;Kafadar, 2020;Peker, 2014;Turgut, 2015;Yıldırım ve Tahiroğlu, 2012).…”