5. Sınıf Öğrencilerinin ‘Besinleri Tanıyalım’ Konusundaki Kavramsal Anlamalarına Bağlam Temelli Yaklaşımın Etkisi

Abstract

ÖZ. Bu araştırma, beşinci sınıf öğrencilerinin 'Besinleri Tanıyalım' konusundaki kavramsal anlamalarına ve alternatif kavramlarının giderilmesine Bağlam Temelli Yaklaşım (BTY)'ın etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Ön test son test eşitlenmemiş kontrol gruplu yarı deneysel desene göre yürütülen araştırmanın katılımcıları, Giresun'da bulunan bir ortaokulun beşinci sınıflarında öğrenim gören toplam 40 öğrenciden oluşmaktadır. Deney grubunda dersler BTY'ye göre geliştirilen öğretim materyali ile işlenirken, kontrol grubunda yapılandırmacı yaklaşımın 5E öğretim modeline göre dersler işlenmiştir. Araştırmada veriler iki aşamalı "Besinleri Tanıyalım Kavram Testi" (BTKT) ve kavramlarla ilgili yarı yapılandırılmış mülakat kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, BTY'ye göre tasarlanan öğrenme ortamının öğrencilerin kavramsal anlamalarında ve alternatif kavramlarının giderilmesinde 5E öğretim modeline göre daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerin genellikle araştırma kapsamında konunun sunumunda seçilen bağlam olan Pepee karakterine ve onun yaptıklarına atıf yaparak daha doğru açıklamalar yapabildikleri dikkat çekmektedir. Anahtar Kelimeler. Bağlam Temelli Yaklaşım, Besinleri Tanıyalım, Kavramsal Değişim, Alternatif Kavram ABSTRACT. The aim of this study was to investigate the effect of the context-based approach (CBA) on 5 th grade students' conceptual understanding and to remove alternative conceptions about 'Getting to Know Foods'. The methodology of this study was nonequivalent pre test-post test control group quasiexperimental research method. The participants of this study consisted of 40 5 th grade students in a secondary school in Giresun city. While the topics were tought using the CBA for the experimental group, in the control group, same topics were tought using the 5E teaching model of the constructivist approach. Data were collected through a two-tier 'Getting to know foods conceptual test' and semi-structured interview about the concepts. The results of this study indicated that the learning environment was designed in accordance with the CBA was more effective than learning environment was designed according to the 5E teaching model in terms of students' conceptual understanding and removing students' alternative conceptions. In addition, it was seen that students in the experimental group could generally make a more accurate descriptions by referring context of the Pepee's menu, Pepee character and what he did.

React Strateji̇si̇ni̇n 7. Sinif Öğrenci̇leri̇ni̇n Ampulleri̇n Bağlanma Şeki̇lleri̇ Konusundaki̇ Kavramsal Anlamalarina Etki̇si̇

“…Bir başka anlatımla araştırmada öğrencilerin "Ampullerin Bağlanma Şekilleri" konusunda kavramsal anlama açısından MEB Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nda ön görülen araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının da en az bağlam temelli yaklaşıma dayalı REACT stratejisi kadar etkili olmuştur. Araştırmasorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenen derslerin öğrencilerin kavramsal anlamalarına etkisinin olduğunu ortaya koyan çalışma sonuçları (Bostan-Sarıoğlan & Bayırlı, 2017;Duran & Dökme, 2018;Uysal & Sarıoğlan, 2020) ile bağlamsal öğrenme ve REACT stratejisine göre planlanan öğretim uygulamalarının öğrencilerin kavramsal anlamalarını arttırdığına yönelik araştırma sonuçları (Gilbert, 2006;Gilbert, Bulte & Pilot, 2011;Gül vd., 2017;Karslı & Saka, 2017;Karslı-Baydere & Aydın, 2019;Karslı-Baydere, 2021) bu sonucu destekler niteliktedir. Bu durum kontrol grubundaki öğrencilerin araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımında bilgiye ulaşma sürecinde araştırarak, sorgulayarak ve düşünerek tüm süreçte aktif rol almalarından (MEB, 2018;Perry & Richardson, 2001) ve deney grubundaki öğrencilerin bağlamsal öğrenmede derse katılımları yoluyla çalışma için tasarlanmış 'trafik' bağlamı ve ilgili kavramlar arasında bağlantı kurmayı sağlamasından kaynaklanmış olabilir (King, Bellocchi ve Ritchie, 2008).…”

“…Bağlamsal öğrenme sürecinde REACT stratejisi uygulamalarına maruz bırakılan öğrencilerin öğrenme çıktıları üzerindeki etkilerini analiz eden birçok araştırma vardır. Bu çalışmalardan bazıları: REACT stratejisinin öğrencilerin kavram ve bağlam arasında bağlantı kurarak kalıcı öğrenmeyi gerçekleştirmesini sağladığı (Karslı-Baydere & Aydın, 2019;Keleş & Dede, 2020;Kirman-Bilgin & Yiğit, 2017); kavramsal anlamalarını (Gül, Yalmancı & Yalmancı, 2017;Karslı & Saka, 2017) ve başarılarını (Günter, 2018;Jannah & Supardi, 2020) arttırdığı, öğrenilen konu ile günlük yaşam arasında ilişki kurmasını desteklediği (Karslı & Kara-Patan, 2016;Karslı & Yiğit, 2017;Karslı-Baydere & Kurtoğlu, 2020), derse yönelik ilgilerini geliştirdiği (Bennett, Lubben & Hogarth, 2007;Ingram, 2003) ve motivasyonlarını arttırdığı (Demircioğlu, Aslan, Açıkgöz, Karababa & Güven, 2019;Gül vd., 2017;Ingram, 2003) yönündedir. Bu çalışmaların yanı sıra REACT stratejisinin öğrencilerin derse yönelik tutum ve motivasyonları üzerinde (Gül, 2016;Karaş & Gül, 2019) etkisinin olmadığını belirten araştırmalar da mevcuttur.…”

5. Sınıf “Maddenin Değişimi” Ünitesinde Kullanılan Bağlam Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin Başarılarına Etkisi

“…Araştırmada, bağlam temelli yaklaşıma göre tasarlanan öğretim materyallerinin öğrencilerin kavramsal anlamalarında ve alternatif kavramlarının giderilmesinde 5E öğretim modeline göre daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde Karslı ve Saka (2017), aynı yöntem ve aynı sınıf grubunu örneklem olarak kullanarak "Besinleri Tanıyalım" konusunda yaptıkları araştırmalarında bağlam temelli yaklaşıma göre tasarlanan öğretim materyallerinin öğrencilerin kavramsal anlamalarında ve alternatif kavramlarının giderilmesinde 5E öğretim modeline göre daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.…”

“…Ülkemizde bağlam temelli öğrenmenin en çok lise düzeyinde çalışıldığı görülmüştür (Çekiç-Toroslu, 2011;Çetin, 2014;Değermenci, 2009;Demircioğlu, Bektaş ve Demircioğlu, 2018;Ekinci, 2010;Elmas, 2012;Hırça, 2012;İlhan, 2010;Kutu, 2011;Peşman, 2012;Sadi-Yılmaz, 2013;Tekbıyık ve Akdeniz, 2010;Yayla, 2010). Hizmet başındaki öğretmenlerle (Ayvacı, 2010;Ayvacı, Ültay ve Mert, 2013;Kurnaz, 2013;Topuz, Gençer, Bacanak ve Karamustafaoğlu, 2013), lisans düzeyinde (Baran, 2013;Bülbül ve Aktaş 2013;Çam, 2008;Demircioğlu, 2008;Özay-Köse ve Çam, 2014; Özay-Köse ve Çam-Tosun, 2011, Uzun, 2013Yıldırım, 2018) ve ortaokul düzeyinde de araştırmalar (Ayvacı, Er-Nas ve Dilber, 2016;Karslı ve Kara-Patan, 2016;Karslı ve Saka, 2017;Kirman-Bilgin ve Yiğit, 2017;Kistak, 2014;Sadi-Yılmaz, Othan ve Cantimur, 2014;Sari, 2010;Ünal, 2008) mevcuttur. Ancak ortaokul 5. sınıf düzeyine yönelik olarak sınırlı sayıda araştırmaya rastlanmıştır (Karslı ve Kara-Patan 2016;Karslı ve Saka, 2017;Sadi-Yılmaz, Othan ve Cantimur, 2014;Sari, 2010).…”

“…Hizmet başındaki öğretmenlerle (Ayvacı, 2010;Ayvacı, Ültay ve Mert, 2013;Kurnaz, 2013;Topuz, Gençer, Bacanak ve Karamustafaoğlu, 2013), lisans düzeyinde (Baran, 2013;Bülbül ve Aktaş 2013;Çam, 2008;Demircioğlu, 2008;Özay-Köse ve Çam, 2014; Özay-Köse ve Çam-Tosun, 2011, Uzun, 2013Yıldırım, 2018) ve ortaokul düzeyinde de araştırmalar (Ayvacı, Er-Nas ve Dilber, 2016;Karslı ve Kara-Patan, 2016;Karslı ve Saka, 2017;Kirman-Bilgin ve Yiğit, 2017;Kistak, 2014;Sadi-Yılmaz, Othan ve Cantimur, 2014;Sari, 2010;Ünal, 2008) mevcuttur. Ancak ortaokul 5. sınıf düzeyine yönelik olarak sınırlı sayıda araştırmaya rastlanmıştır (Karslı ve Kara-Patan 2016;Karslı ve Saka, 2017;Sadi-Yılmaz, Othan ve Cantimur, 2014;Sari, 2010). 5. sınıf düzeyinde yapılan bu araştırmaların fizik ve biyoloji konularını kapsadığı tespit edilmiştir.…”