14 Numarali Şer‘i̇yye Si̇ci̇l Defteri̇ne Göre Vi̇di̇n’de İdari̇, Ekonomi̇k Ve Sosyal Yapi

Abstract

Zülfiye KOÇAK  Öz Şer'iyye Sicili veya Kadı Sicili olarak bilinen ve Osmanlı şehirlerinde görevli kadılar tarafından tutulan mahkeme kayıtlarını ihtiva eden defterler, bilhassa şehir tarihi çalışmalarının temel başvuru kaynaklarındandır. Bu kayıtlar sayesinde Osmanlı toplumunun sosyal, siyasal ve ekonomik yapısını ortaya koymak mümkündür. Çalışmaya konu olan 14 Numaralı Vidin Şer'iyye Sicili, Bulgaristan Ulusal Kütüphanesi'nin Şark kısmında bulunmaktadır. Bu defterde daha ziyade tereke, evlenme, boşanma, nafaka takdiri, miras davaları, gayrimenkul satışları, vesayet, narh tespiti, görevli tayinleri, vergi ve mukataa konularında tutulmuş 245 belge bulunmaktadır. Ayrıca merkezden yazılan fermanlar ve emirler de bu deftere kaydedilmiştir. Bu çalışmanın giriş kısmında Vidin'in tarihine dair kısa bir bilgi verildikten sonra çalışmaya konu olan defterin içeriğine değinilmiş ve daha sonra da özellikle XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Batı seferleri için oldukça önemli bir yerde bulunan ve yüzyılın başlarından itibaren "darü'l-cihad ve'l-mücahidin" olarak anılan Vidin'de 1699-1702 tarihleri arasında tutulmuş mahkeme kayıtlarına dayanarak, şehrin idari, ekonomik ve sosyal hayatı ortaya konulmaya çalışılmıştır.