SOMMAIRE Mort d'une langue, naissance d'une identité: Le cas de la Bretagne Le Duché de Bretagne fut officiellement rattaché à la France en 1532; aujourd'hui encore, il est considéré comme une des régions françaises. Cependant, même si, du point de vue d'un étranger, la Bretagne constitue une unité géographique, la situation est quelque peu équivoque car, en y regardant de plus près, la Bretagne n'est entitaire que par le nom. Le pays se divise sur le plan linguistique en une zone de langue romane et une zone bretonnante, cette dernière se divisant sur le plan historique en quatre diocèses. Ces frontières ont déterminé la répartition linguistique de la zone en quatre dialectes principaux dont chaque groupe de locuteurs prétend ne pas comprendre les trois autres. Pour ces bretonnants traditionnels, ils n'existe pas d'identité bretonne globale. En outre, beaucoup d'entre eux hésiteraient à considérer le diocèse comme leur foyer culturel. Par tradition, c'est la commune qui représente, pour la plupart des bretonnants, le siège de leur identité: c'était le breton de sa commune que l'on parlait, les danses de sa commune que l'on dansait et la coiffe de sa commune que l'on portait. Le déclin progressif de la langue pendant la deuxième moitié de ce siècle, suite à plusieurs décennies de politique jacobine des gouvernements français successifs, a eu un effet notable sur l'identité bretonne. A mesure que sont lancées des campagnes pour la sauvegarde de la langue, surgit l'idée d'une "Breizh une et indivisible", que se rassemble autour du drapeau breton. Les champions de la Cause bretonne sont les néo-bretonnants, pour la plupart des citadins d'origine bourgeoise, et qui parlent un breton standardisé, homogène, en général appris en classe. Ces locuteurs se distinguent nettement des bretonnants traditionels mais, et là réside le paradoxe, ils semblent jouer un rôle non négligeable dans la création d'une identité bretonne. RESUMO Morto de lingvo, naskiĝo de identeco: Bretonio kaj la bretonoj La Duklando de Bretonio estis oficiale unuigita kun Francio en la jaro 1532 kaj ĝis hodiaŭ estas daŭre rigardata kiel région. Tamen, kvankam eksterlandaj turistoj eble perceptas Bretonion kiel teritorian unuon, la situacio estas iom anomalia pro tio, ke, je pli proksima rigardo, Bretonio aspektas kiel unuo nur laŭnome. La lando estas lingve dividita inter romanid-parola regiono kaj kelt-parola regiono, kaj ĉi-lasta siavice dividiĝas historié en kvar diocezojn, kiuj formas limojn fundamentajn al la lingva disdivido de la regiono en kvar ĉefajn dialektojn, kiujn multaj parolantoj trovas nekompreneblaj inter si. Laŭ la vidpunkto de la parolantoj de la dialektoj, ne ekzistas iu bretona identeco. Multaj eĉ hezitus konsideri diocezon kiel fokusopunkton de sia lojaleco. Tradicie, ŝajnas, ke la commune (komunuma distrikto) estis la identecopunkto por plej multaj bretonoj: oni parolis la komunuman version de la bretona lingvo, dancis ties dancojn kaj portis ties coiffe (ĉapon). La falo de la lingvo dum la dua duono de la nuna jarcento, rezulte de multaj jardekoj da centrigisma politiko fare de sinsekvaj francaj registaroj, havadas notindan efikon je la bretona identeco. Dum oni lanĉas kampanjon por savi la lingvon, iom post iom aperas koncepto de iu Breizh une et indivisible (Bretonio unueca kaj nedividebla) kun la bretona flago kiel kerna instigilo. La ĉefaj ĉampionoj de la Bretona Afero estas nova grupo de bretonnants (bretonianoj), precipe el mezklasaj kaj urbaj rondoj, kiuj parolas normigitan, tutbretonian version de la bretona lingvo, kiun kutime ili lernis père de la eduka sistemo. Tiuj parolantoj staras multrilate aparté de la parolantoj de la tradiciaj dialektoj; tamen, iom paradokse, ĝuste ili ludadas gravan rolon en la kreado de koncepto de bretona identeco.
