No abstract

No abstract

Sociale steun van ouders en vrienden en emotionele problemen in de adolescentie M. Helsen W. Vollebergh W. Meeus Samenvatting Bij een steekproef van 2918 jongeren in de leeftijd van 12 tot 24 jaar werd onderzocht of waargenomen sociale steun van ouders en van vrienden samenhangen, in het bijzonder met betrekking tot emotionele problemen. Tevens werd gekeken of hierin veranderingen optreden gedurende de adolescentie, en of jongens en meisjes verschillen op de onderzochte verbanden. Ouderlijke en vriendensteun blijken relatief onafhankelijke steunsystemen. Tot de leeftijd van zestien jaar neemt ouderlijke steun af en vriendensteun toe, daarna blijven ze op ongeveer gelijke hoogte. Ouderlijke steun is op alle leeftijden en voor zowel jongens als meisjes de sterkste voorspeller, en heeft een positief effect op het welbevinden. Het effect van steun van vrienden is daarentegen afwezig. Steun van ouders en steun van vrienden blijken ook slechts in lichte mate met elkaar samen te hangen. Dat bevestigt het idee dat ouders en leeftijdgenoten twee afzonderlijke steunsystemen vormen.Keywords social support Á emotional problems Á adolescence Uit recent Nederlands onderzoek blijkt dat tussen de dertien en zevenentwintig procent van de Nederlandse jongeren ernstige emotionele problemen ervaart (Diekstra e.a., 1991; Meeus, 1994b). Deze emotionele problemen bestaan uit depressiviteit, eenzaamheid, lage zelfwaardering, sociale isolatie en suı¨cidale gedachten. Bevindingen uit andere landen laten vergelijkbare percentages zien (zie bijv. Offer, Ostrov, Howard & Atkinson, 1988; American Medical Association, 1990).Emotionele problemen nemen toe tijdens de adolescentie, en voor een aanzienlijk aantal adolescenten zouden ze chronisch kunnen worden (Laufer & Laufer, 1984). Meisjes ervaren over het algemeen meer emotionele problemen dan jongens (Kandel & Davies, 1982;Kienhorst, 1988;Meeus, 1993;White, 1989). Gegeven de grote aantallen en de gevolgen die deze problemen kunnen hebben voor verdere sociale aanpassing, is het van zowel maatschappelijk als wetenschappelijk belang om de determinanten van emotionele problemen in de adolescentie te onderzoeken. In dit artikel richten we ons op de relaties van adolescenten met ouders en leeftijdgenoten, en de invloed hiervan op het ontstaan van emotionele problemen. We proberen dit te begrijpen vanuit de veranderingen die in de adolescentie optreden in sociale relaties met ouders en leeftijdgenoten. We gaan eerst in op de relationele veranderingen in de adolescentie en resultaten van empirisch onderzoek naar de relatie met psychisch welbevinden. Vervolgens worden resultaten van eigen onderzoek gepresenteerd. Relationele veranderingen in de adolescentieTijdens de adolescentie vindt een herstructurering van het netwerk van significante anderen plaats (Meeus, Du Bois-Reymond & Hazekamp, 1991). In de kindertijd en in het begin van de adolescentie nemen ouders nog de centrale positie in het netwerk van kinderen en jongeren in. Hoewel relaties met leeftijdgenoten ook dan belangrijk zijn voor het sociale...