Strukturalistyczna teoria zatrudnienia Edmunda Phelpsawkład edmunda Phelpsa do teorii ekonomii w związku z przyznaniem mu Nagrody Nobla zaprezentowany został na tle sporów wokół krzywej Philipsa. wyróżniono wtedy w rozwoju poglądów na związek inflacji i bezrobocia trzy etapy. etap pierwszy wyznacza teoria Keynesa, drugi słynna krzywa Philipsa o nachyleniu ujemnym, a trzeci związany jest z pionową krzywą Philipsa i koncepcją naturalnej stopy bezrobocia. Takie ujęcie nie docenia strukturalistycznej teorii zatrudnienia zaprezentowanej przez Phelpsa i pomija istotny fakt, iż ta teoria nawiązuje do fundamentalnych kwestii, które były przedmiotem sporu między Keynesem a Hayekiem w latach 30. XX wieku. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na miejsce teorii Phelpsa w rozwoju myśli ekonomicznej nie tylko w kontekście sporów o krzywą Philipsa, ale także na szerszym tle ewolucji poglądów na takie kwestie, jak prawo Say'a i związek między konsumpcją a oszczędzaniem oraz w kontekście sporu o rolę państwa w gospodarce i charakter polityki ekonomicznej. Związek między inflacją a bezrobociem z perspektywy Keynesa i oryginalnej krzywej Philipsa"według teorii keynesowskiej nie ma sprzeczności między pełnym zatrudnieniem i stabilnością cen. Zakładano, że wzrost globalnego popytu, który może być osiągnięty poprzez politykę fiskalną bądź monetarną, nie powoduje inflacji dopóki gospodarka nie osiągnie pełnego zatrudnienia" -w taki sposób wyrażone zostało stanowisko Keynesa w dokumencie wyjaśniającym wkład edmunda Phelpsa do makroekonomii w związku z przyznaniem mu Nagrody * Autorka jest pracownikiem wydziału ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu łódzkiego. Artykuł wpłynął do redakcji w lipcu 2008 r.

Ważne zmiany gospodarcze i polityczne przyczyniają się do istotnych przemian w metodologii badań ekonomicznych i prowadzą do zmiany zaleceń dotyczących kształtowania rzeczywistości ekonomiczno-społecznej. Wielki kryzys przyczynił się do tzw. rewolucji keynesowskiej, która w teorii oznaczała rozwój badań makroekonomicznych i przeniesienie akcentu z podażowych czynników wzrostu gospodarczego na czynniki popytowe, a w polityce ekonomicznej przyczyniła się do akceptacji polityki interwencjonistycznej skierowanej na regulację popytu i rozwój świadczeń socjalnych. Kryzys finansowy, który wystąpił w 2008 roku w Stanach Zjednoczonych, skłania wielu ekonomistów i polityków do sięgania do teorii Keynesa. Naturalne jest pytanie, czy właśnie w teorii i zaleceniach Keynesa należy szukać środków przeciwdziałania skutkom tego kryzysu. W ożywionej dyskusji wywołanej kryzysem padają często zarzuty pod adresem neoliberalizmu oraz stawiane są hipotezy, że obecna sytuacja w gospodarce światowej jest przejawem kryzysu międzynarodowych instytucji ekonomicznych, a nawet kapitalizmu czy gospodarki rynkowej. Atmosfera niektórych wystąpień, a także decyzje władz amerykańskich prowadzą do refleksji, że gdyby nie było wielkiego eksperymentu z gospodarką centralnie planowaną, moglibyśmy teraz mieć próby wprowadzenia jej na szerszą jeszcze skalę. Dynamika i niepewność to wzajemnie powiązane cechy gospodarowania wynikające z istoty gospodarki opartej na wolności i własności prywatnej. Wyjątkowa zmienność i niepewność obecnej sytuacji jest związana przede wszystkim z tym, że wspomniane podstawy gospodarki, którą określamy mianem rynkowej, podlegają głębokim zmianom, które nie są dostatecznie uwzględniane w badaniach ekonomicznych. Przyzwyczajenie do klasycznych funkcji instytucji gospodarki rynkowej sprawia czasem, że nawet ekonomiści instytucjonalni nie uwzględniają

The article aims to present the concepts of Adam Smith which are important considering the current disputes over liberalism, as well as the challenge that is the maintenance of the world’s economic order. Firstly, the article analyses the significance of the division of labour which is perceived as a fundamental premise for transitioning from small communities and face-to-face exchanges to the impersonal exchange and the expanded social order in which relations with strangers become meaningful. Secondly, the present work indicates that Smith did not neglect the matter of justice when proclaiming the need for freedom. He believed that efficient functioning of the market depends on the political system and a man’s ethical system, and his criticism of interventionism was not directed against the state as an institution co-creating the social order, but against the act of granting special privileges to certain interest groups. Thirdly, the article refers to the concept of coordination described by Scottish moral philosophers and the so-called Smith Problem. In this context, the article presents arguments against the assumption that John Nash’s theory provided proof of the erroneous nature of Adam Smith’s concepts. Arguments in favour of the timelessness of the economic philosophy of the father of economics are also drawn from Vernon Smith’s experimental economy and the research of evolutionary psychologists.

Ronald Coase drew the attention of main stream economists to the significance of social coordination in the economic system. The key role was played here by much-disputed political conclusions drawn from Coase’s idea as well as by his famous theorem and the zero transaction costs theory. The study focuses on the division of labor as a starting point for analysis of zero transaction costs. From this vantage point, the best example of the world of zero transaction costs is Robinson Crusoe’s island. However, very often the concept of zero transaction costs is associated with the assumption of perfect information. If we stretch this assumption to its logical limits, then there is no market mechanism and all impediments related to the central planning system disappear. This interpretation is in line with the Hayekian interpretation of the market as a mechanism for acquiring knowledge.

Gospodarka narodowa 3 (289) Rok LXXXVII/XXVIII maj-czerwiec 2017 s. 5-27 Janina GODŁÓW-LEGIĘDŹ* Zasada rządów prawa i przemiany ustrojowe w Polsce 1 Streszczenie: Artykuł ma dwa cele: pogłębienie rozumienia relacji między zasadą rządów prawa i demokracją oraz próbę wyjaśnienia przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce. Napisany został na podstawie badania literatury źródłowej i literatury przedmiotu. W artykule przyjęto interdyscyplinarną perspektywę ekonomii instytucjonalnej. Prezentacja koncepcji rządów prawa ujawnia, że nie ma jednej niebudzącej wątpliwości interpretacji tej zasady. Trudności wynikają z braku jednolitej interpretacji wolności i sprawiedliwości. W ślad za negatywną koncepcją wolności idzie koncepcja rządów prawa, w której akcentuje się konieczność ograniczenia władzy, wagę procedur prawnych i sprawiedliwości formalnej, czyli równego traktowania wszystkich obywateli. Przekonanie o konieczności urzeczywistniania przez państwo sprawiedliwości społecznej prowadzi do rozszerzenia interpretacji rule of law w duchu wolności pozytywnej. Skłonność do interpretacji rule of law w duchu pozytywnej koncepcji wolności jest ważnym źródłem kryzysu rządów prawa w Polsce. Syntetyczne spojrzenie na bieg wydarzeń i spory w Polsce pokazują, że wśród różnych przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce można wskazać także specyfikę sytuacji transformacji, konfrontacyjny styl dyskursu politycznego i proces pomieszania rządzenia ze stanowieniem prawa. W takiej sytuacji podważanie instytucji Trybunału Konstytucyjnego nie jest drogą do uzdrowienia sytuacji, lecz może pogłębiać proces inflacji prawa i oddalać społeczeństwo od drogi reformy opartej na stopniowym doskonaleniu prawa.