No abstract

A recent study demonstrated lower incidence of fever and hepatosplenomegaly in HIV-

ABSTRACT

Gold-headed tick, Dermacentor nuttalli is widely distributed in Mongolia and an important vector of transovarially transmitting pathogens to domestic animals. In this study, we describe the morphology of the ovary, as well as the process of the vitellogenesis and ovigenesis on oocytes of the tick, Dermacentor nuttalli.  The oocytes were classified into stages that varied from I to V, according to: cytoplasm appearance, presence of the germ vesicle, position, development, presence of yolk granules, accumulation and presence of chorion. To our knowledge, this study is first description on oocytes development stages evaluated by Balashov (1964) of D. nuttalli female and its vitellogenesis. Dermacentor nuttalli хачгийн ооцитын хөгжил Хураангуй: Цус бүрэн сорж, эвцэлдэж хувалзалсан Dermacentor nuttalli эмэгчин хачгийн ооцит, өндөгний хөгжлийг судалснаар хачгийн физиологи, биологийн онцлогийг тогтоох нь шинжлэх ухаан, онол, практикийн өндөр ач холбогдолтой юм. Энэ судалгаагаар D. nuttalli хачгийн ооцитын вителлогенез, овигенез, өндгөвчний хэлбэр зүйн хувирлыг судлан тогтоолоо. Хөгжлийн янз бүрийн шатаар хөгжиж буй ооцитуудыг цитоплазмын илрэл, герминал мөхлөгт цэврүүнцрийн илрэл, байрлал, хөгжил, уургийн мөхлөгүүдийн илрэл, хуримтлагдалт, цэлмэнт бүрхүүлийн үүсэл, хөгжлийн явцаар нь 5 шат болгон ангилав (I-V). Энэхүү судалгаа нь D. nuttalli хачгийн ооцитын хөгжлийг Ю.С.Балашов (1964)-ын үнэлгээгээр үнэлж, хөгжлийн үе шатуудыг тогтоосон анхны судалгаа юм. Түлхүүр үг: Өндгөвч, овигенез, Балашовын ангилал, вителлогенез

The blood sucking 4 species ticks of Haemaphysalis genus were distributed in Mongolia, that an important vectors of diseases transmitting to human and animals and causing economic lost. Newly found Haemaphysalis females in Selenge province was confirmed to H. concinna species based on following features: strong lateral margins of palp article II, heart-shaped scutum with widest at middle, short-wide hypostome, sharpen cornua of basis capituli, posterior margins of basis capituli, ventral surface of basis capituli, latero-anterial I festoon connected with lateral, anterior groove of genital pore and additional spur of leg I trochanter. To confirm morphological description of H. concinna, CoxI sequence analysis was done and results was showed H. concinna CoxI sequences in GenBank with 86-89% identity. The results indicate that the Haemaphysalis concinna tick was distributed in Mongolia and it is announcing that the spread of Haemaphysalis tick in Selenge aimag. Сэлэнгэ аймгийн нутгаас шинээр олдсон Heamphysalis concinna хачгийн хэлбэр зүйн судалгаа Хураангуй: Монгол оронд Haemaphysalis төрлийн 4 зүйлийн хачиг тархан хүн, мал амьтанд шимэгчилж өвчин дамжуулан хохирол учруулдаг. Сэлэнгэ аймгийн нутгаас олдсон хачиг нь хэлбэр зүйн ерөнхий онцлогоороо Haemaphysalis төрөлд хамаарагдаж байлаа. Хошууны пальпын II үеийн хажуугийн нэмэлт хурц ирмэг, бамбайн дунд хэсгээрээ өргөссөн зүрх мэт хэлбэр, богино өргөн гипостом, хошууны суурийн булангийн эвэр, арын ирмэгийн илрэлт, хошууны суурийн доод гадаргуугийн хэлбэр, хачгийн захын I фестон нь зөвхөн биеийн хажуугийн ховилтой холбогдсон байдал, бэлгийн сүвийн урьдах зураасны онцлог, бэлгийн сүвийн хэлбэрийн онцлог, ялгадасны сүвийн арын ховилын онцлог, I хөлийн I үеийн нэмэлт өргөс хэлбэрийн өргөсөлт зэрэг онцлогоороо Haemaphysalis concinna зүйлийн хачиг болох нь батлагдав. Энэхүү хачгийн морфологийн ялган танилтыг CохI генийн нуклеотидын дарааллыг тогтоон баталгаажуулахад ГенБанкинд бүртгэлтэй H. concinna хачгийн нуклеотидын дарааллуудтай 86-89%-ийн адил байлаа. Бидний судалгааны үр дүнд хэлбэр зүйн онцлог, нуклеотидын дараалал тогтоох шинжилгээгээр Монгол оронд H. concinna зүйл хачиг тархсан нь тогтоогдсон тул Монгол орны хачгийн жагсаалтанд оруулж болохыг баталгаажуулж байна. Мөн энэхүү судалгаагаар Сэлэнгэ аймгийн нутгаас Haemaphysalis төрлийн хачиг анх удаа илрүүлэв. Түлхүүр үг: Цус сорогч хачиг, Haemaphysalis concinna, хэлбэр зүй, Сэлэнгэ аймаг