No abstract

Balıkesir ilinde entansif sığırcılık egemen olmakla birlikte bazı dağlık yörelerde yerli ve kültür melezi ırklarla ekstansif yetiştiricilik de yapılmaktadır. Ekstansif ve organik hayvancılık sistemlerindeki uygulamaların benzer olması organik sisteme geçişi kolaylaştırmaktadır. Bu çalışmada, ilde sürdürülen ekstansif küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri incelenerek, organik üretim modeline geçiş olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ekstansif sığır yetiştiriciliği yapılan 270 mahalle amaçlı örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Araştırma materyalini bu mahallelerde basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen 561 adet sığırcılık işletmesi ile yüz yüze görüşme yoluyla yapılan anketlerle sağlanan veriler oluşturmuştur. İşletmelerde hayvanlar mera alanlarından yararlanabilmekte ve %83.60’ında açık hava gezinti alanlarına ulaşabilmektedir. Organik tarımda izin verilen üreme yöntemleri kullanılmakta, işletmelerin %59.36’sında suni tohumlama, %40.64’ünde ise doğal çiftleşme uygulanmaktadır. Yerli ve kültür melezi sığır ırklarına sahip işletmelerin yoğun olduğu Marmara, Sındırgı, İvrindi ve Dursunbey ilçelerinin bazı yörelerinde meraya dayalı olarak sürdürülen ekstansif sığır yetiştiriciliğinin organik sisteme dönüştürülmesi daha kolay ve ucuz görülmektedir. Ancak işletme sahiplerinin organik hayvansal üretimin standartları ve tüm süreçlerinin izlenmesi için zorunlu olan kayıt tutma konusunda bilgilendirilmesi, organik hayvan yetiştiriciliğinin temel girdisi olan organik yem üretimi için teşvik edilmeleri gerekmektedir.

Bu çalışmada; Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde yer alan Balıkesir ilindeki ekstansif küçükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal özellikleri incelenerek, organik hayvancılığa geçiş olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Balıkesir ilinin tüm ilçeleri değerlendirmeye alınmış olup, bu ilçelerde ekstansif küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılan 270 mahallede amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 603 işletme araştırmanın materyalini oluşturmuştur. Anket çalışmasıyla işletme sahiplerinin sosyo-demografik özellikleri, hayvancılıkla ilgili yetiştirme, besleme ve sağlık uygulamaları ile organik hayvancılığa yönelik bilgi ve yaklaşımlarına ilişkin veriler toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre işletme sahiplerinin % 87.40'ı 15 yılı aşkın süredir tarım yaptıklarını, % 79.93'ü bir üretici örgütüne üye olduklarını belirtmişlerdir. Koyunculuk işletmelerinin % 82.22'inde, keçi işletmelerinin ise % 78.43'ünde hiç hastalığa rastlanılmadığı bildirilmiştir. Koyunculuk işletmelerinin % 74.44'ünde, keçi işletmelerinin % 77.12'sinde hayvanlar yıl boyunca otlatma alanlarından yararlanabilmektedir. Koç ve teke katımı doğal aşım yoluyla gerçekleştirilmekte, doğan yavrular yaklaşık 3-4 ay ana sütü ile beslenmektedirler. Dursunbey ve İvrindi ilçelerinin bazı yöreleri ile Marmara adasında koyun ve keçi yetiştiriciliği çoğunlukla yerli ırklar ve melezleri ile yürütülmektedir. Bu yörelerde yapılmakta olan küçükbaş hayvancılık organik sistem ile büyük benzerlik göstermektedir. Söz konusu yörelerdeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin organik yem üretimi konusunda desteklenmesi, hayvansal üretimde söz sahibi iller arasında yer alan Balıkesir ilinin organik hayvansal üretimde de öncü olmasını sağlayacaktır. Nitekim çalışmada yetiştiricilerin % 70'den fazlasının organik hayvancılığa geçişe olumlu baktıkları belirlenmiştir. Ancak yetiştiricilere teknik bilgi ve organik hayvancılığa yönelik desteğin yanı sıra organik hayvancılık için örgütlenmeleri konusunda teşvik sağlanması gerekmektedir.

Bu çalışmada Doğu Anadolu bölgesinde organik hayvancılık ilkelerine benzer bir yetiştiricilik ile yapılan ekstansif kaz yetiştiriciliğinin organik üretim koşullarına uygun olup olmadığı ve organik kaz eti üretim olanakları değerlendirilmiştir. Kazlar diğer kanatlılardan farklı verim özelliklerine sahip, hastalıklara karşı daha dayanıklı,  barınak gereksinimleri daha az olan ve mera otlarını değerlendirebilen sindirim sistemine sahip bir kanatlı türüdür. Türkiye’de kaz yetiştiriciliğinin yerli ırklarla ve çoğunlukla küçük aile işletmelerinde yapılması, kazların diğer kanatlı hayvanlara göre hastalıklara daha dayanıklı olmaları ve Doğu Anadolu bölgesinde iklim koşulları, su kaynakları ve geniş mera alanlarının bulunması, ekstansif olarak yürütülen kaz yetiştiriciliğinin organik üretim koşullarına uygun olabileceğini göstermektedir. Öncelikli olarak et üretimine yönelik olarak yapılan kaz yetiştiriciliği, meraya bağlı olarak ekstansif sistemle gerçekleştirilmekte, et üretimi kimyasal kullanılmamış doğal meralara dayalı olarak yapılmaktadır. Bölgede barınak koşullarının düzenlenmesi ve meraya ek yemleme için organik yem üretimi ve kullanımı ile organik kaz yetiştiriciliği mümkün görülmektedir. Bölgeye yönelik eko turizmin yaygınlaşması ve kaz etine talebin artması, organik kaz eti ihraç potansiyelinin yüksek olması nedeniyle organik kaz yetiştiriciliği bölge hayvancılığının geleceği açısından önem taşımaktadır.

No abstract