No abstract

COVID-19, küresel pandemi olarak ilan edilmiş, kritik ve ölümcül bir hastalıktır. Küresel salgın tehlikesinin sürmekte olduğu bu süreçte, pandemi ile yüzleşmek için özel politikalar ve planlar yapmak oldukça önemlidir. COVID-19 doğrulanmış verilerini kullanarak, yapay zeka teknikleri ile tahminlerde bulunmak ise gelecek planlarının geliştirilmesine yardımcı olduğu için önemli bir konudur. Bu çalışmada, Türkiye Sağlık Bakanlığı COVID-19 bilgilendirme sayfasında yayınlanan veriler kullanılarak, uyarlamalı ağ tabanlı bulanık mantık çıkarım sistemi (ANFIS) ve yapay sinir ağları (YSA) ile tahmin modelleri geliştirilmiştir. Bu modeller farklı istatistiksel değerlendirme kriterleri kullanılarak karşılaştırılmıştır. Değerlendirme sonucunda ANFIS modeli 0.0247 ortalama mutlak hata (MAE) değeri, 0.0012 ortalama kare hata (MSE) değeri, 0.0351 kök ortalama kare hata (RMSE) değeri ve 0.9847 regresyon katsayısı R2 sonucu ile en iyi model sonucunu elde etmiştir. Ayrıca ANFIS ile oluşturulan modelin gelecek beş günlük vefat sayılarını %96 doğruluk oranı ile tahmin ettiği görülmüştür.

Yapay zekâ sistemlerini, günümüzde toplumun temel rollerine hizmet eden, birçok uygulama alanında bizlere fayda sağlayan ve gelecek yıllarda belki biz insanlara ihtiyaç duymadan, özerk kararlar alabilen sistemler olarak tanımlayabiliriz. Yapay zekâlı sistemlerin giderek daha fazla özerklikle, yani daha az insan denetimi ile çalışabilmesi için öncelikle etik yapılarının oluşturulması gerekmektedir. Etik yapay zekâ, bireysel haklar, mahremiyet, eşitlik ve ön yargı yapmama gibi temel değerlerle ilgili iyi tanımlanmış etik yönergelere bağlı kalan yapay zekâdır. Yapay zekâ etik uygulamaları, kuruluşların daha verimli çalışmasına, daha temiz ürünler üretmesine, zararlı çevresel etkileri azaltmasına, kamu güvenliğini artırmasına ve insan sağlığını iyileştirmesine yardımcı olacaktır. Etik olmayan yapay zekâ uygulamaları ise toplum için ciddi zararlı etkilere neden olabilecektir. Bu olumsuz etkileri sorumlu bir şekilde yönetmek ve yapay zekâ sistemlerini toplum yararına yönlendirmek için en önemli çözüm, etik yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesidir. Son yıllarda akademi, endüstri, hükümet ve sivil toplum tarafından yapay zekâ etiği ile ilgili yapılan çalışmalar bir temel sağlamaya başlamıştır. Bu çalışmada, yapay zekâ etiği ve toplum üzerine etkisi, iş gücü piyasası, eşitsizlik, gizlilik ve ön yargı konu başlıkları üzerinde tartışılıp, olası risklere ve tehditlere dikkat çekilmekte ve çözümü için önerilerde bulunulmaktadır.