هدف: معماری، هنر و دانش طراحی بناها و سایر ساختارهای کالبدی است و با تعریفی جامع تر ، بیشترین بخش معماری را شامل طراحی تمام محیط مصنوع از طراحی شهری و طراحی منظر تا طراحی خرد جزییات ساختمانی و حتی طراحی مبلمان می دانند. هزاران سال است که عنعنه و فرهنگ تمدنهای مختلف مانند: هخامنشیان، فارسها، یونانیان، بودیست و مسلمانان افغانستان را متاثر ساخته است. نشانههای این فرهنگها و تمدنها در سراسر کشور و در بناهای مختلف از شهر بلخ تا جنوب شهر زیبای قندهار و شهر هرات و بامیان هویدااست. بنابراین هدف این پژوهش بررسی معماری اسلامی در افغانستان است.
روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه موردی یا شاهدی با روش نمونه گیری غیر احتمالی ساده است . در این پژوهش موراد بررسی شده شامل آثار معماری شهرهای افغانستان بوده و همچنان بررسی معماری قبل ازاسلام وبعداز اسلام و سبک های معماری می باشد .
یافته ها: معماری اسلامی يکی از بزرگترين جلوه های ظهور يک حقیقت هنری در کالبد مادی بشمار ميرود. از لحاظ تاريخی معماری، اولین هنری بشمار می آيد که توانسته خود را با مفاهیم اسلامی سازگاری نموده و از طرف مسلمانان مورد استقبال قرار گیرد. معماری اسلامی بعنوان يکی از موفق ترين شیوه های معماری در تاريخ معماری جهان قابل بازشناسی است. در يک نگاه جامعنگر ميتوان پیوستاری ارزشمند و پويا را در بناهای اسلامی باز شناسی کرد که موجب شده تمامی آن ها در قالبی واحد با عنوان معماری اسلامی در کنار يکديگر قرار گیرند. درپژوهش حاضر بیشترین دانشمندان، هنرمندان و عارفان مشهور از جغرافیایی کنونی افغانستان خصوصا شمال افغانستان و منطقه تاریخی بلخ بوده است. مولفین اولیه اسلامی عصر غزنویان، از تعداد زیاد باغ‌ها، مساجد، منارها، مدرسه‌ها و قصرهای غزنی یاد می‌کنند. مهمترین دوره باشکوه معماری در افغانستان دوره باختریونانی میباشد.
نتیجه گیری: در این پژوهش سعی شد تاریخچه کوتاهی از معماری اسلامی در جهان و افغانستان اورده شود متاسفانه منابع کافی درباره معماری اسلامی در افغانستان وجود ندارد و بیشتر متن نتیجه بازدیدهای شخصی و از نزدیک موئف طی سالهای 1391 الی 1396 از 30 ولایت افغانستان است.
