Што То Єст Лемківска/Русиньска Штука І Ци Тото Звіданя Ма Буд-Якє Значыня?

Abstract

CZYM JEST SZTUKA ŁEMKOWSKA/RUSIŃSKA I CZY TO PYTANIE MA JAKIEKOLWIEK ZNACZENIE?W artykule poddane zostaje opiniowaniu i refleksji pojęcie sztuki łemkowskiej/ rusińskiej zmierzające do uzyskania ogólnego oglądu procesu włączania etnicznych wyobrażeń o swojej sztuce/kulturze w pole nowoczesności. Refleksja bazuje na autorskim doświadczeniu w wypełnianiu dziedzictwa kulturowego wspólnoty tekstami interpretowanymi w kodzie wartości rdzennych, którym nadaje się sensy i cele etniczne i ukazuje jako żywy proces budowania tożsamości w oparciu o ciągłość pamięci wspólnotowej. Na podstawie odpowiedzi na pytania z ankiety rozesłanej do osób opiniotwórczych oraz wywiadów, w których postawione zostały pytania o sens i treść pojęcia sztuki łemkowskiej/rusińskiej, a także o granice tego pojęcia, rozwijana jest w artykule refleksja o dylematach, wyzwaniach, funkcji, wykluczeniach, zawłaszczeniach w obrębie sztuki tożsamościowej wspólnot mniejszych, nie posiadających instytucjonalnego zabezpieczenia dla swych osiągnięć kulturowych. Ukazany jest też folklorowy mechanizm działający w oparciu o estetykę tożsamości, który zastępuje instytucje w wyznaczaniu granic swojego i obcego, w adaptowaniu elementów zewnętrznych do własnego, uspójniającego systemu wartości, bądź w wykraczaniu poza wspólnotowe granice na własnych zasadach, bez tracenia związku z rodzimym gruntem. Konkluzją z tych rozważań jest konstatacja o wciąż żywym mechanizmie kultury łemkowskiej/rusińskiej, który pozwala wspólnocie mierzyć się z wyzwaniami współczesności dzięki dysponowaniu wartościami i dobrami kulturowymi, które ją upodmiotawiają i reprezentują.