Τουρκία Και Ισραήλ Στη Μέση Ανατολή

Abstract

Η διατριβή εξετάζει τις διμερείς σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ και παράλληλα τις τοποθετεί στο ευρύτερο πλαίσιο της Μέσης Ανατολής. Προς εξυπηρέτηση του στόχου αυτού καθίσταται απαραίτητη η ενασχόληση με την ιστορία των σχέσεων των δύο κρατών προ της δεκαετίας του 1990 αλλά και των ιδιαίτερων εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών της Τουρκίας και του Ισραήλ. Η ιδιαίτερη ιστορία του Ισραήλ και της Τουρκίας έχει οδηγήσει τα δύο κράτη να συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, τον οποίο δεν εντοπίζουμε στη συμπεριφορά άλλων κρατών της περιοχής. Γι’ αυτόν τον λόγο, κρίνεται καθοριστική η ενασχόληση τόσο με τα στοιχεία τα οποία όριζαν την κατεύθυνση της ισραηλινής μεσανατολικής εξωτερικής πολιτικής, όπως το «Δόγμα Εξωτερικής Περιφέρειας», όσο και τα εν γένει χαρακτηριστικά του εσωτερικού πολιτικού βίου της Τουρκίας, όπως η προσήλωση στο «Σύνδρομο των Σεβρών» αλλά και η θέσπιση καταλόγου εχθρικών κρατών από το τουρκικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας.Η έρευνα αναπτύσσεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται και αναλύονται τα αίτια και οι παράγοντες διαμόρφωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται και αναλύονται οι συνθήκες οι οποίες οδήγησαν στη μεταστροφή της τουρκικής στάσης έναντι του Ισραήλ και η αντίδραση σε αυτήν. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζεται και αναλύεται η ρήξη των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων με σημείο αναφοράς το επεισόδιο Μαβί Μαρμαρά, και οι άμεσες συνέπειές του κατά τα έτη που ακολούθησαν μέχρι την «Αραβική Άνοιξη».Η διατριβή αποτελεί μία επανεκτίμηση των εξελίξεων στις σχέσεις των δύο κρατών, μια συνοπτική μελέτη των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων σε αντιπαράθεση με το σύνολο των εξελίξεων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό των δύο κρατών. Με άλλα λόγια, επιχειρήθηκε να αναλυθεί ο άξονας Τουρκίας-Ισραήλ ως περιστρεφόμενος γύρω από τη Μέση Ανατολή, αντί της Μέσης Ανατολής περιστρεφόμενης γύρω από τον άξονα Τουρκίας-Ισραήλ. Η οπτική αυτή δεν περιορίζεται στους διμερείς δεσμούς των δύο κρατών αλλά επεκτείνεται στο ευρύτερό τους πεδίο, αναδεικνύοντας πτυχές οι οποίες περιθωριοποιούνται σε προσεγγίσεις που εστιάζουν την προσοχή τους στις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.