Τάσεις Και Στόχοι Της Ιστοριογραφίας Του 4ου Αιώνα π.Χ.

Abstract

Το σπουδαίο έργο του Ηροδότου και του Θουκυδίδη, των δύο μεγάλων ιστοριογράφων του 5ου αι. π.Χ., επηρεάζει τις κρίσεις μας για τους ιστορικούς του αιώνα που ακολουθεί. Συνήθως τους αντιμετωπίζουμε ως κατώτερους σε σύγκριση με τις δύο αυτές εμβληματικές μορφές και βλέπουμε στο έργο τους την παρακμή του λογοτεχνικού είδους που καθιερώθηκε τον προηγούμενο αιώνα. Στη διάρκεια του 4ου αιώνα όμως το ιστοριογραφικό έργο που παράχθηκε ήταν πλουσιότατο όχι μόνο σε ποσότητα αλλά και σε ποιότητα, έστω κι αν από αυτό σώζεται σε αποσπασματική μορφή ένα πολύ μικρό μέρος του. Νέες υποδιαιρέσεις της ιστορικής γραφής και νέα θέματα δημιουργούν έναν αξιοσημείωτο πλουραλισμό: Περσικά, Ελληνικά, Σικελικά, Ατθίδες, Παγκόσμια Ιστορία και Φιλιππικά διευρύνουν τα όρια της ιστοριογραφίας θεματικά, χρονολογικά και γεωγραφικά. Οι ιστοριογράφοι της εποχής αυτής αξιοποιούν την κληρονομιά του 5ου αιώνα, ταυτόχρονα όμως την αμφισβητούν στην επιλογή των θεμάτων, στην αξιοποίηση των πηγών, στην οργάνωση του υλικού, στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την έννοια της αιτιότητας. Στην ιστοριογραφία αποτυπώνονται οι τεράστιες πολιτικές, κοινωνικές αλλαγές και ανακατατάξεις στον ευρύτερο ελληνικό χώρο και στον χώρο της Ανατολής. Ο 4ος αι. π.Χ. είναι η περίοδος καθιέρωσης της ιστοριογραφίας ως διακριτού λογοτεχνικού είδους, ενώ οι νέες τάσεις που εμφανίζονται σε αυτή ανοίγουν τον δρόμο για την ιστορική παραγωγή της ελληνιστικής εποχής.