Πρότυπα Και Τάσεις Των Βενθοπελαγικών Κοινωνιών Στις Ελληνικές Θάλασσες

Abstract

Η παρούσα εργασία συμβάλει στην κατανόηση των προτύπων και τάσεων ποικιλότητας και αφθονίας των βενθοπελαγικών κοινωνιών στη Μεσόγειο, με έμφαση στις Ελληνικές θάλασσες. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών παραγόντων στους εξεταζόμενους δείκτες ποικιλότητας, αφθονίας και δομής των βενθοπελαγικών κοινωνιών. Η ανάλυση βασίστηκε σε δεδομένα από τις δειγματοληψίες MEDITS (Mediterranean International Trawl Survey) που έγιναν μεταξύ 1994-2016. Χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές Γενικευμένων Προσθετικών Μοντέλων. Σημαντικές διαφορές, όσον αφορά στα πρότυπα των εξεταζόμενων δεικτών, παρατηρήθηκαν μεταξύ περιοχών και πανιδικών ομάδων. Παρατηρήθηκε υψηλή ποικιλότητα ειδών χονδριχθύων στο Αιγαίο, καθώς και διαφορές στις τάσεις αφθονίας τους μεταξύ περιοχών, αλλά και μεταξύ ειδών, σχετιζόμενες με την επίδραση της κλιματικής αλλαγής και της αλιείας. Γενικά, η βιομάζα των χονδριχθύων συσχετιζόταν αρνητικά με την αλιευτική προσπάθεια, ωστόσο ορισμένα είδη παρουσίαζαν ανθεκτικότητα στην αλιευτική πίεση. Η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας, λόγω της κλιματικής αλλαγής, δεν έχει επιφέρει άμεσες αλλαγές στις βενθοπελαγικές κοινωνίες, ωστόσο, σε περιοχές με υψηλούς ρυθμούς αύξησης της μέσης θερμοκρασίας της θάλασσας και σε περιοχές με μικρά βάθη, παρουσιάστηκε αύξηση των θερμόφιλων ειδών. Αντίστροφες τάσεις παρατηρήθηκαν σε περιοχές με χαμηλότερες συγκριτικά θερμοκρασίες βυθού, οι οποίες φαίνεται να αποτελούν «καταφύγια» για ψυχρόφιλα είδη. Τα αποτελέσματα επίσης έδειξαν ότι η αλιεία δεν έχει προκαλέσει γενικότερες αλλαγές στο τροφικό πλέγμα των βενθοπελαγικών κοινωνιών της Μεσογείου, κατά την περίοδο μελέτης. Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας δείχνουν ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ γεωγραφικών περιοχών της Μεσογείου όσον αφορά τις αλλαγές στη δομή των θαλάσσιων βενθοπελαγικών κοινωνιών, που θα μπορούσαν να αποδοθούν είτε στις επικρατούσες διαφορετικές ωκεανογραφικές συνθήκες ή στα διαφορετικά πρότυπα της αλιευτικής εκμετάλλευσης, με επιπτώσεις στην οικολογία και τη δυναμική των αποθεμάτων.