Πρόσβαση Και Χρήση Των Υπηρεσιών Υγείας Από Τους Μετανάστες Στην Ελλάδα

Abstract

Εισαγωγή: Η ισότιμη πρόσβαση των μεταναστών στις υπηρεσίες υγείας αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία και στην επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος για τη δημόσια υγεία, όπως επίσης και στοιχείο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο αυξανόμενος αριθμός των μεταναστών και οι προκλήσεις για τα συστήματα υγείας των χωρών υποδοχής εντείνουν το ενδιαφέρον για την υγειονομική φροντίδα του πληθυσμό αυτού.Σκοπός: Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τα πρότυπα χρήσης και τα πιθανά εμπόδια στην πρόσβαση των μεταναστών στις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα. Επιπλέον, μελετάται το υγειονομικό προφίλ και το κόστος των υπηρεσιών δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας των μεταναστών στην Ελλάδα.Υλικό και Μέθοδος: Πρόκειται για συγχρονική μελέτη. Το δείγμα αποτελείται από 446 μετανάστες από διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2012 έως 30η Απριλίου 2013. Για την αποτύπωση του υγειονομικού προφίλ των νοσηλευομένων μεταναστών και το κόστος νοσηλείας τους στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε συστηματική διερεύνηση των δεδομένων του Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ». Συνολικά, για το 2012, καταγράφηκαν 4.297 εισαγωγές μεταναστών.Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία του πληθυσμού της μελέτης ήταν 36,6 έτη (10,94), ενώ η μέση διάρκεια παραμονής στην Ελλάδα ήταν 9,5 έτη (7,07). Το 35,7% των μεταναστών καταγόταν από την Αλβανία και το 33,6% από το Αφγανιστάν. Μόλις το 57,0% διέθετε βιβλιάριο υγείας σε ισχύ, αν και η συντριπτική πλειοψηφία διέθετε νομιμοποιητικά έγγραφα (85,7%). Oι κυριότερες ασθένειες που παρουσίαζαν ήταν η υπέρταση (11,5%) και τα ψυχικά νοσήματα (10,7%). Αναφορικά με τη χρήση δημόσιων υπηρεσιών υγείας, το 22,9% των μεταναστών επισκέφθηκαν ΤΕΠ, το 14,1% αυτών επισκέφθηκαν εξωτερικά ιατρεία και το 12,0% αυτών νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομείο. Το 17,8% των μεταναστών είχε επισκεφθεί ιδιώτη ιατρό, το 27,3% αυτών επισκέφθηκε ιδιώτη οδοντίατρο και μόλις το 5,0% αυτών νοσηλεύθηκαν σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Ως σημαντικότερα εμπόδια πρόσβασης για τους μετανάστες αναφέρθηκαν τα προβλήματα επικοινωνίας, οι πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, το κόστος και ο μεγάλος χρόνος αναμονής. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τη μέθοδο της πολλαπλής λογιστικής παλινδρόμησης, απεδείχθη ότι η χρήση δημόσιων υπηρεσιών υγείας σχετιζόταν στατιστικώς σημαντικά με την αυξημένη γνώση της Ελληνικής γλώσσας (OR=1,9, p=0,000), με το φύλο (OR=3,2, p=0,014), όπου οι γυναίκες είχαν αυξημένη πιθανότητα χρήσης συγκριτικά με τους άνδρες μετανάστες και με το αυξημένο οικογενειακό εισόδημα (OR=3,8, p=0,000). Αντίστοιχα, η χρήση ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας σχετιζόταν στατιστικώς σημαντικά με το φύλο (OR=4,26, p=0,000), όπου οι γυναίκες και πάλι είχαν περισσότερες πιθανότητες χρήσης, με το αυξημένο εκπαιδευτικό επίπεδο (OR=1,3, p=0,049), με την αυξημένη διάρκεια παραμονής (OR=1,9, p=0,043) και με την ύπαρξη εργασίας (OR=2,2, p=0,030). Τέλος, τα προβλήματα πρόσβασης σχετίζονταν αντιστρόφως ανάλογα με την αυξημένη ικανότητα ανάγνωσης της Ελληνικής γλώσσας (OR=0,65, p=0,039), με την αυξημένη γνώση για τις διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας (OR=0,4, p=0,007) και με το υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (OR=0,78, p=0,008). Σύμφωνα με τα δεδομένα του Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ», για το έτος 2012, η μέση ηλικία των νοσηλευομένων μεταναστών ήταν τα 55,2 έτη. Οι περισσότεροι μετανάστες κατάγονταν από την Αλβανία (39,3%). Η πλειοψηφία των μεταναστών ήταν ασφαλισμένοι και διέθεταν ιατροφαρμακευτική κάλυψη (89,1%). Ο μέσος όρος νοσηλείας ήταν 3,23 ημέρες (7,78). Οι νεοπλασίες βρέθηκαν ως η συχνότερη κατηγορία νόσου κατά ICD-10 (38,30%). Το μέσο κόστος νοσηλείας ανέρχεται σε 841,06 ευρώ (1.790,27) και το συνολικό κόστος της νοσηλείας των μεταναστών έφτασε στα 3.540.011 ευρώ. Επίσης, το 21,2% των εξόδων νοσηλείας παρέμεινε ακάλυπτο και το 3,1% αυτών πληρώθηκε ιδιωτικά.Συμπεράσματα: H ενδυνάμωση και η διευκόλυνση της πρόσβασης των μεταναστών στην υγειονομική φροντίδα στην Ελλάδα κρίνεται απαραίτητη. Τα προβλήματα επικοινωνίας καταγράφονται ως το πιο σημαντικό πρόβλημα για τους μετανάστες, που εμποδίζει την πρόσβαση τους στην υγειονομική φροντίδα. Επιπλέον, η βελτίωση της πρόσβασης των μεταναστών στις υπηρεσίες υγείας θα συντελεστεί μέσω της αύξησης της ασφαλιστικής κάλυψης και της γνώσης των μεταναστών για τις διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας. Τέλος, το υψηλό ποσοστό εκκρεμών οφειλών στα νοσοκομεία αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την εξυγίανση των οικονομικών τους. Η καταχώρηση των διαγνώσεων μέσω της στατιστικής ταξινόμησης ICD-10 και η τιμολόγηση μέσω των αντίστοιχων ΚΕΝ θα συμβάλλει στην εξαγωγή μετρήσιμων αποτελεσμάτων και θα συμβάλει στην άμεση επίλυση τυχών προβλημάτων. Η χρονική συγκυρία αποτελεί πρόκληση, εξαιτίας της τρέχουσας οικονομικής κρίσης και της ανόδου της αντιμεταναστευτικής ρητορικής σε όλη την Ευρώπη.