Οινοπνευματώδη Ποτά Και Μαθητόκοσμος

Abstract

Σε 7904 μαθητές της Τρίτης Γυμνασίου (13-15 ετών, Ν=3,621) και της Τρίτης Λυκείου (17-19 ετών, Ν=4,283) σχολείων της Αθήνας, της Πάτρας και των Ιωαννίνων, μοιράστηκε ένα αυτο-συμπληρούμενο, ανώνυμο και εμπιστευτικό ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου πολλαπλής επιλογής, με σκοπό την εξέταση της χρήσης οινοπνευματωδών ποτών, της γνώσης που έχουν οι μαθητές γιαυτά, της στάσης τους απέναντι στη χρήση και κατάχρηση τους και την διερεύνηση του βαθμού συμμετοχής οικογενειακών, εκπαιδευτικών, προσωπικών ή γενικότερων κοινωνικών παραμέτρων στην ανάπτυξη του φαινομένου. Οι συντελεστές Επαναληπτικής Αξιοπιστίας των μετρήσεων της χρήσης κυμάνθηκαν από 0.81 έως 0.97, με συνολικό συντελεστή r1i=0.77. Οι υπόλοιποι συντελεστές Αξιοπιστίας, οι έλεγχοι Εξωτερικής και Δομικής Εγκυρότητας των μετρήσεων του ερωτηματολογίου καθώς και η μελέτη των "χαμένων δεδομένων" έδωσαν ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε αρχικά η μέθοδος x² και κατόπιν η Ανάλυση Σταδιακής Πολλαπλής Παλινδρόμησης. Από το σύνολο των μαθητών μόνον ένα ποσοστό της τάξης του 22.8% δεν πίνει καθόλου, ενώ περίπου 2% πίνει συστηματικά δύο φορές την εβδομάδα ή περισσότερο. Τα αγόρια πίνουν περισσότερο από τα κορίτσια και οι μεγαλύτεροι περισσότερο από τους μικρότερους. Ποτό επιλογής είναι η μπύρα ενώ όσο αυξάνεται η συχνότητα της χρήσης τόσο αυξάνεται η περιεκτικότητα του ποτού σε οινόπνευμα. Η γνώση των μαθητών για τις συνέπειες του "πιοτού" βρέθηκε σε εντυπωσιακά χαμηλά επίπεδα, δείχνοντας μια ελαφρά θετική συσχέτιση με τη χρήση. Η "θετική" μεταβολή της ψυχολογικής διάθεσης, η ευχάριστη γεύση και οι κυρίαρχες κοινωνικές συμβάσεις ήταν, κατά σειρά, οι κύριοι κατά τους μαθητές λόγοι για να πίνει κάποιος, ενώ η στάση τους γενικά απέναντι στη χρήση και την κατάχρηση εμφανίζεται ανεκτική και φιλελεύθερη, κυρίως με την έννοια της ελευθερίας των επιλογών του ατόμου. Οι παράμετροι που βρέθηκε να σχετίζονται περισσότερο με τη χρήση, σε όλο το δείγμα, ήταν, κατά σειρά ισχύος: 1. Οι πολλές σχολικές απουσίες, 2. Οι κακές σχέσεις με τη μητέρα, 3. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία φίλοι, 4. Η θετική στάση απέναντι στον φίλο που πίνει, 5. Η ύπαρζη προβλήματος αλκοολισμού στο στενό τους περιβάλλον, 6. Οι συχνές αποβολές από το σχολείο, 7. Η ύπαρξη στενών φίλων, 8. Το ξόδεμα πολλών χρημάτων καθημερινά, 9. Η ευκαιριακή ή τακτική εργασιακή απασχόληση, 10. Το εκπαιδευτικό επίπεδο της μητέρας τους, όταν είναι αρκετά υψηλό και 11. Οι κακές σχέσεις με τον πατέρα τους. Στα αγόρια η ισχύς των οικογενειακών μεταβλητών μετριάζεται και δίνει τη θέση της στις μεταβλητές που αφορούν στο σχολείο κυρίως, αλλά και στους στενούς φίλους, ενώ στα κορίτσια συμβαίνει το αντίθετο. Ιδιαίτερα σημαντική για τα μικρότερα αγόρια ήταν η παροχή μοντέλων για το ποτό από το στενό τους περιβάλλον. Τέλος, οι μαθητές που πίνουν βρέθηκε να έχουν αυξημένες πιθανότητες να δοκιμάσουν ή να χρησιμοποιήσουν άλλες, νόμιμες ή παράνομες, ψυχοτρόπες ουσίες. Τα αποτελέσματα μας έδειξαν πως καθοριστικές συντεταγμένες σε μια συνδεδεμένη με τα οινοπνευματώδη ποτά πορεία των μαθητών αποτελούν δύο παράγοντες: Αφενός η μη επιτυχής έκβαση της πορείας της κοινωνικοποίησης του παιδιού (είτε μέσα στην οικογένεια είτε σε ευρύτερες κοινωνικές δομές, όπως το σχολείο), με τη συνακόλουθη ρήξη με το προβαλλόμενο κυρίαρχο κοινωνικό πρότυπο, και αφετέρου, η παροχή μοντέλων για ποτό (προς την κατεύθυνση μάλιστα του υπερβολικού ποτού, είτε από την οικογένεια είτε από τους φίλους), με επόμενο τη δημιουργία υπο-ομάδας, όπου θα αναζητήσει τους ρόλους που του λείπουν σε μια παρέα φίλων, με τους τρόπους που του προτείνονται.