Οι Λουτρικές Εγκαταστάσεις Στη Μακεδονία Κατά Τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική Και Την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο

Abstract

Το θέμα της διατριβής είναι οι λουτρικές εγκαταστάσεις στη Μακεδονία κατά τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική και την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Πρόκειται για τα λουτρά ρωμαϊκού τύπου, τα οποία, από αρχιτεκτονικής άποψης, αποτελούνται από ένα σύνολο αιθουσών με κλιμακούμενη θερμοκρασία που οφείλεται σε ένα σύνθετο σύστημα υποδαπέδιας και εντοίχιας θέρμανσης. Αρχικά, παρουσιάζεται ο κατάλογος με τα λήμματα που αποτελούν τα υπό έρευνα κτήρια. Κάθε λήμμα περιλαμβάνει 13 πεδία. Στο συνθετικό μέρος αναλύονται συγκριτικά τα δεδομένα της έρευνάς μας. Με βάση τα πεδία που εξετάσαμε για κάθε κτήριο, η επιχειρηματολογία αναπτύσσεται σε αντίστοιχες ενότητες που αφορούν: τον γεωγραφικό καταμερισμό των λουτρών, το μέγεθος, τη χωροθέτησή τους, τους αρχιτεκτονικούς τύπους, τους χώρους και τον εξοπλισμό τους, καθώς και κατασκευαστικά και τεχνικά θέματα. Ξεχωριστές ενότητες αποτελούν: η διακόσμηση και η χρονολόγηση των κτηρίων. Στο επόμενο κεφάλαιο πραγματευόμαστε χωριστά τέσσερις σημαντικές πόλεις της Μακεδονίας (Βέροια, Θεσσαλονίκη, Φίλιπποι και Δίον), λόγω του μεγάλου αριθμού των λουτρικών εγκαταστάσεων που έχουν ανακαλυφθεί σε αυτές. Η εργασία ολοκληρώνεται με το κεφάλαιο των συμπερασμάτων, στο οποίο συνοψίζονται και παρουσιάζονται τα πορίσματα της έρευνας. Στον β΄ τόμο δίνονται χάρτες, σχέδια και εικόνες. Το ενδιαφέρον της έρευνας επικεντρώνεται στα λουτρικά συγκροτήματα δημόσιας χρήσης. Ωστόσο, μας απασχολούν και τμήματα κτηρίων που η χρήση τους είναι αμφιλεγόμενη λόγω της αποσπασματικής αποκάλυψής τους, καθώς και εξακριβωμένα ιδιωτικής χρήσης οικιακά λουτρά, διότι και αυτά αποτελούν αναπόσπαστοκομμάτι του λουτρικού θεσμού. Στόχος της διατριβής είναι o εντοπισμός των λουτρικών εγκαταστάσεων στον χώρο τηςσύγχρονης Μακεδονίαςκαι η περιγραφή των αρχιτεκτονικών και των κατασκευαστικών τους χαρακτηριστικών. Η εκτενής επιστημονική βιβλιογραφία περί λουτρών, οι λουτρικές εγκαταστάσεις από όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, καθώς καιοι αρχαίες φιλολογικές πηγές παρέχουν συγκριτικό υλικό. Τα χρονικά όρια της έρευνας καλύπτουν μια περίοδο ίδρυσης λουτρικών εγκαταστάσεων από τα τέλη του 1ου αι. π.Χ. ως τον 6ο αι. μ.Χ. Πρόθεσή μας είναι να ιχνηλατήσουμε τις μεταβολές στην αρχιτεκτονική των λουτρών και στις λουτρικές συνήθειες και κατ’ επέκταση να θίξουμε τις αλλαγές του αστικού χώρου και των κοινωνικών ηθών από τη ρωμαϊκή μέχρι και την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας.