Οι Μεταβολές Στην Εξέλιξη Και Στην Κατανόηση Της Σταδιοδροµίας Από Τις Ρουµάνες Μετανάστριες

Abstract

Η διδακτορική διατριβή εξετάζει τις µεταβολές στην πορεία εργασιακής εξέλιξης και πώς αυτή κατανοείται από τις Ρουµάνες µετανάστριες, οι οποίες εργάζονται στις υπηρεσίες καθαρισµού στην Ελλάδα. Η έρευνα εστιάζει στην εργασία και στον τύπο απασχόλησης και πως αυτές οι δύο παράµετροι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τη σταδιοδροµία των εργαζοµένων στις υπηρεσίες όπως επίσης και τις αξίες που προκύπτουν από αυτήν. Συγκεκριµένα, διερευνάται εάν και κατά πόσον η παραµονή των µεταναστριών στις υπηρεσίες καθαρισµού και σε συγκεκριµένους τύπους απασχόλησης συνδέεται πρώτον, µε την πρότερη εργασιακή τους πορεία. Δεύτερον, οφείλεται στην οργάνωση και στη λειτουργία των υπηρεσιών καθαρισµού και τρίτον, στα νοήµατα που οι εργαζόµενες διαµορφώνουν σταδιακά για την ανέλιξή τους.Έναυσµα για τη διερεύνηση των παραπάνω αποτέλεσαν οι διαπιστώσεις των κοινωνιολογικών µελετών που αναδεικνύουν ότι η εργασία σε διάφορους τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας (αγροτική παραγωγή, βιοµηχανία, υπηρεσίες) διαµορφώνει και µεταβάλλει τους εργασιακούς προσανατολισµούς των ανθρώπων και επηρεάζει τις προσλήψεις τους. Από τη διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι τα παραπάνω είναι σηµαντικά για τη µελέτη της πορείας εξέλιξης και την κατανόηση της κινητικότητας µεταξύ διαφόρων επαγγελµάτων. Ωστόσο, ο τύπος απασχόλησης και η ιεραρχία µέσα σε ένα επάγγελµα παίζουν επιπρόσθετο ρόλο για την παραµονή των εργαζοµένων µέσα σε αυτό, καθώς και για την ερµηνεία από τους ίδιους για τη θέση τους στην οικονοµία και την κοινωνία.Η διδακτορική διατριβή µελετά τα παραπάνω µέσα από το παράδειγµα των Ρουµάνων µεταναστριών οικιακών εργατριών σε συνεργεία καθαρισµού και σε διάφορα νοικοκυριά. Εξετάζονται και συγκρίνονται οι αντικειµενικές και οι υποκειµενικές διαδροµές κινητικότητας από τη Ρουµανία στην Ελλάδα. Επιπλέον, η ανάλυση επικεντρώνεται στις εργασιακές µεταβολές και στις συνέπειες τους για την πρόσληψη της σταδιοδροµίας µέσα στο επάγγελµα.Η έρευνα καταλήγει στη διαπίστωση ότι στη Ρουµανία οι συνθήκες εργασίας και οι µεταβολές που αυτές υπέστησαν, µεταβάλλουν τον εργασιακό προσανατολισµό και τις αξίες των εργαζοµένων, οδηγώντας τες στην διαµόρφωση µιας αντίληψης της εργασίας που δεν έχει να κάνει τόσο µε ένα συγκεκριµένο επάγγελµα, αλλά µε την αντιµετώπισή της περισσότερο ως δουλειά που εξασφαλίζει την οικονοµική επιβίωση της οικογένειας. Με αυτή την έννοια, η εξέταση της σταδιοδροµίας στη Ρουµανία αναδείχθηκε ως κοµβικό στοιχείο για την κατανόηση της προετοιµασίας των γυναικών σε πρόσκαιρα και χαµηλού κύρους επαγγέλµατα.Στην Ελλάδα, παρατηρείται ότι αυτό το στάδιο της προετοιµασίας δεν είναι ικανό από µόνο του για να σταθεροποιηθούν οι Ρουµάνες µετανάστριες στις διάφορες µορφές οικιακής εργασίας που αναλαµβάνουν. Για τη σταθεροποίηση στο επάγγελµα, είναι απαραίτητο το πέρασµα από διαφοροποιηµένες, από εκείνες της Ρουµανίας, µορφές απασχόλησης καθώς και συνήθειες και αντιλήψεις που προκύπτουν σε αυτές. Μέσα στην οικιακή εργασία δεν αναπτύσσονται γενικά κίνητρα, ιδέες και αξίες που σταθεροποιούν τη γυναίκα στο επάγγελµα. Αυτό που η µελέτη αναδεικνύει είναι ότι: α) η µορφή απασχόλησης καθορίζει σε µεγάλο βαθµό την κατανόηση της σταδιοδροµίας ως ανοδική ή καθοδική, β) οι συνθήκες και οι αξίες που αναπτύσσονται στα συνεργεία καθαρισµού διαφέρουν από εκείνα στην αυτοαπασχολούµενη οικιακή εργασία σε διάφορα νοικοκυριά, γ) η κινητικότητα των µεταναστριών στα συνεργεία καθαρισµού ακολουθεί διαδροµές και αντιλήψεις που σταθεροποιούν τις γυναίκες µέσα σε αυτά, ανάλογα µε την σταθερότητα του µισθού και την αυτονοµία ως προς τον ρυθµό εκτέλεσης των καθηκόντων, δ) για τις αυτοαπασχολούµενες οικιακές εργάτριες σε διάφορα νοικοκυριά, η πορεία εξέλιξης και η κατανόηση αυτής εξαρτάται από την αυτονοµία στην επιτέλεση των καθηκόντων, τους δεσµούς µε τους εργοδότες και το κύρος που αντλούν από τη σχέση µε αυτούς.