Μελέτη Της Δράσης Της Μοξονιδίνης Στα Επίπεδα Του Νευροπεπτιδίου Υ Σε Υπερτασικούς Ασθενείς Με Ή Χωρίς Παχυσαρκία

Abstract

Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος, με την εκδήλωση της οποίας, σχετίζονται τόσο γενετικοί, όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Αποτελεί σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας, δεδομένου ότι συνδέεται με χρόνιες παθήσεις, και κυρίως με την ΑΥ, τον ΣΔ, την δυσλιπιδαιμία και την καρδιαγγειακή νόσο, αποτελώντας κατ’ επέκταση ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας γείας, που προσλαμβάνει χαρακτηριστικά σύγχρονης επιδημίας.Συνυπάρχει με ΑΥ, σε ποσοστό 60-70%, ενώ η συνύπαρξη ΑΥ και παχυσαρκίας αυξάνει τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας, από καρδιαγγειακή νόσο. Οι μηχανισμοί που είναι υπεύθυνοι για την ΑΥ της παχυσαρκίας είναι πολλαπλοί, ένας όμως από τους σημαντικότερους έχει αποδειχθεί ότι είναι η αυξημένη δραστηριότητα του ΣΝΣ. Ο κύριος ρυθμιστής της λήψης τροφής και της ενεργειακής ισορροπίας, είναι η λεπτίνη, η οποία αλληλεπιδρά κυρίως με το ορεξιογόνο NPY. Τα επίπεδα της λεπτίνης στους παχύσαρκους ασθενείς είναι αυξημένα, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται αντίσταση στις μεταβολικές δράσεις της λεπτίνης. Το ΣΝΣ φαίνεται να υπεισέρχεται στην πρόκληση ΑΥ στην παχυσαρκία, με κύριο εκφραστή της αυξημένης δραστηριότητάς του, το ΝΡΥ, το οποίο αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση της λεπτίνης. Στη μελέτη μας το ΝΡΥ αποτέλεσε βασική παράμετρο της έρευνας, προκειμένου να συσχετισθεί η μείωση των επιπέδων του, μετά την αγωγή με Μοξονιδίνη -ένα κεντρικώς δρων αντιυπερτασικό και εκλεκτικό αγωνιστή των I1 υποδοχέων της ιμιδαζολίνης- με την μείωση της δραστηριότητας του ΣΝΣ και κατ’ επέκταση με την μείωση της ΑΠ, αλλά και ενδεχόμενη μείωση του σωματικού βάρους και του ΔΜΣ, καθώς και τη βελτίωση του γλυκαιμικού και λιπιδαιμικού προφίλ των ασθενών.Μελετήθηκαν τα επίπεδα του NPY σε συνδυασμό με την δραστηριότητα του ΣΝΣ (έκκριση κατεχολαμινών), σε υπερτασικούς ασθενείς και έγινε συσχέτισή τους με το σωματικό βάρος. Προσδιορίσθηκαν τα επίπεδα του NPY και των κατεχολαμινών ούρων και μεταβολιτών αυτών (VMA), πριν και μετά θεραπεία με Μοξονιδίνη. Εκτιμήθηκε η αντιυπερτασική δράση της Μοξονιδίνης και ειδικότερα μέσω μείωσης της δραστηριότητας του ΣΝΣ, με αντίστοιχη δράση στο NPY, με σκοπό την επιβεβαίωση του ρόλου του, τόσο στην παθογένεση, όσο και ως ενδεχόμενου στόχου στην θεραπεία της ΑΥ των παχύσαρκων.Στη μελέτη εντάχθηκαν 90 ασθενείς από τα εξωτερικά ιατρεία της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ -Παθολογικό Ιατρείο, Ιατρείο Αριστείας Υπέρτασης (Excellence Center), Ιατρειο Παχυσαρκίας (Center of Obesity Management - COM) και Ιατρείο Λιπιδίων- καθώς και ασθενείς που νοσηλεύθηκαν στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική. Οι ασθενείς είχαν ήπια και μέτρια ΑΥ, σύμφωνα με τις οδηγίες της JNC και του ESH/ESC, δηλαδή 1ου και 2ου βαθμού, που απαιτούσε μονοθεραπεία.Πέραν των γενικών αιματολογικών και βιοχημικών εξετάσεων, έγινε έλεγχος της γλυκόζης, των λιπιδαιμικών παραμέτρων και της νεφρικής λειτουργίας, ενώ στους ασθενείς προσδιορίσθηκαν τα επίπεδα NPY πλάσματος (με τη μέθοδο ELIZA - Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) καθώς και η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη και το VMA ούρων/ 24 ώρου. Οι ασθενείς διακρίθηκαν ανάλογα με τον ΔΜΣ σε φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρους, και παχύσαρκους, σε αντίστοιχες ομάδες και ανά φύλο ισομερώς. Έλαβαν αγωγή για 12 εβδομάδες με Μοξονιδίνη, σε δόση τιτλοποιούμενη μέχρι 0,6 mg ημερησίως, ώστε να επιτευχθούν τα επίπεδα ΑΠ- στόχου. Στο τέλος αυτής της περιόδου προσδιορίσθηκαν εκ νέου οι αρχικές μετρήσεις των προκαθορισμένων δεικτών.Μετά την ανάλυση και την στατιστική επεξεργασία με περιγραφική (στατιστικοί δείκτες και γραφικές μέθοδοι για περιγραφή ποσοτικών δεδομένων) και συμπερασματική στατιστική επεξεργασία (έλεγχος δύο μέσων τιμών και ανάλυση διασποράς), τα αποτελέσματα της μελέτης μας συνοψίζονται στα εξής:Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση της ΣΑΠ, της ΔΑΠ, της καρδιακής συχνότητας, του σωματικού βάρους και του ΔΜΣ, σε όλες τις ομάδες των ασθενών που έλαβαν Μοξονιδίνη, ανεξάρτητα από το φύλο και τη δόση χορήγησης. Παρομοίως, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση του ΝΡΥ, των κατεχολαμινών ούρων, καθώς και του μεταβολίτη αυτών - VMA - στα ούρα. Αναφορικά με το λιπιδαιμικό προφίλ, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση της ολικής και LDL χοληστερόλης, στο σύνολο των ασθενών που έλαβαν Μοξονιδίνη, ενώ όταν η ανάλυση έγινε επιμέρους για τα δύο φύλα, μόνο στις γυναίκες διατηρήθηκε η ύπαρξη σημαντικότητας για την μείωση των μέσων τιμών ολικής και LDL χοληστερόλης, πριν και μετά τη χορήγηση.Στην HDL δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση της μέσης τιμής, μετά τη θεραπεία, αλλά μία αυξητική τάση της HDL, πριν και μετά την αγωγή, τόσο στο σύνολο, όσο και στα δύο φύλα.Παρατηρήθηκε τάση μείωσης στα τριγλυκερίδια, τόσο στο σύνολο, όσο και στις επιμέρους ομάδες, ωστόσο η διαφορά των επιπέδων τους μετά την αγωγή, κατέστη στατιστικά σημαντική μόνο στο σύνολο των παχύσαρκων.Αναφορικά με την επίδραση της Μοξονιδίνης στο γλυκαιμικό προφίλ των ασθενών, παρατηρήθηκε σαφής τάση μείωσης, στους υπέρβαρους και στους παχύσαρκους, αλλά και στο σύνολο, όσο και ανά φύλο.Τάση μείωσης παρατηρήθηκε και αναφορικά με τα επίπεδα του ουρικού οξέος με τη χορήγηση Μοξονιδίνης, τόσο στο σύνολο, όσο και στις επιμέρους ομάδες, χωρίς ωστόσο η μείωση αυτή να φθάσει σε επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας. Επίσης, δεν επηρεάσθηκε η νεφρική λειτουργία, όπως εκτιμήθηκε με τους βιοχημικούς δείκτες ουρίας και κρεατινίνης.Τέλος παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων, μετά τη χορήγηση Μοξονιδίνης, στο σύνολο, στην ομάδα των παχύσαρκων, στην ομάδα των παχύσαρκων ανδρών και των παχύσαρκων γυναικών, ενώ τάση μείωσης στους υπέρβαρους, τόσο στο σύνολο, όσο και ανά φύλο. Το παραπάνω εύρημα αντικατοπτρίζει επίσης την μείωση του τόνου του ΣΝΣ, με τη χορήγηση Μοξονιδίνης.Κατά τη σύγκριση των ομάδων μεταξύ τους, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στη μέση μείωση της ΣΑΠ και ΔΑΠ. Αντίθετα, παρατηρήθηκε διαφορά στη μέση μείωση του ΔΜΣ και του ΝΡΥ, με τη μεγαλύτερη μέση μείωση να παρατηρείται στην ομάδα των παχύσαρκων και υπέρβαρων σε σχέση με αυτή των νορμοβαρών. Παρατηρήθηκε μείωση των προαναφερθέντων κλινικών και εργαστηριακών δεικτών και όταν η σύγκριση αφορούσε το κάθε φύλο ξεχωριστά, με κάποιες επιμέρους διαφοροποιήσεις, χωρίς κλινική σημασία.Συμπεραίνεται, ότι η χορήγηση Μοξονιδίνης, σε ασθενείς με ΑΥ, παχύσαρκους και μη, ως κεντρικώς δρων συμπαθολυτικό, επιφέρει σημαντική μείωση της ΑΠ –ΣΑΠ και ΔΑΠ-, αλλά και της καρδιακής συχνότητας, ενώ επιδρά ευμενώς και στο μεταβολικό, το γλυκαιμικό και το λιπιδαιμικό προφίλ των ασθενών αυτών. Μέσω δε της μείωσης του ΝΡΥ, που αποτελεί και κύριο βιοχημικό εκφραστή της δραστηριότητας του ΣΝΣ, προκαλεί και μείωση του σωματικού βάρους και του ΔΜΣ επιβεβαιώνοντας με τον τρόπο αυτό την υπόθεση ότι αποτελεί ένα αντιυπερτασικό με δυνητικές «πλειότροπες» δράσεις.Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης μας, δίνεται μία νέα προοπτική χρήσης του ΝΡΥ, διότι ο ευαίσθητος αυτός δείκτης, είναι σχετικά εύκολα μετρήσιμος, δυνατόν δε στην καθημέρα κλινική πράξη να αποτελεί θεραπευτικό στόχο και ταυτόχρονα προγνωστικό δείκτη ανταπόκρισης των παχύσαρκων υπερτασικών ασθενών στην αγωγή με Μοξονιδίνη.Συγκεκριμένα, η ανεύρεση υψηλών επιπέδων του ΝΡΥ πριν την έναρξη της αγωγής, υποδηλώνει την αυξημένη δραστηριότητα του ΣΝΣ, ως τον κύριο παθοφυσιολογικό μηχανισμό πρόκλησης ΑΥ στην πληθυσμιακή αυτή ομάδα, σε σχέση με άλλους μηχανισμούς που υπεισέρχονται (υπερινσουλιναιμία, αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένη κατακράτηση υγρών, αυξημένη δραστηριότητα κυτταρικών αντλιών, όπως νατρίου- υδρογόνου, υπερτροφία- υπερπλασία αγγειακών λείων μυϊκών ινών). Έτσι και κατά συνέπεια, η αναστολή της δραστηριότητας του ΣΝΣ μ΄ ένα κεντρικώς δρων φάρμακο, όπως η Μοξονιδίνη, που ταυτόχρονα έχει ουδέτερη ή ευμενή επίδραση στο μεταβολικό προφίλ των ασθενών, αποκτά ιδιαίτερη ένδειξη, με δυνατότητα σημαντικής μείωσης, τόσο της ΑΠ, όσο και του σωματικού βάρους, ανάλογης και με προκαλούμενη μείωση του ΝΡΥ.