Η Ψυχοθεραπεία Ως Παράγοντας Ενίσχυσης Της Ψυχικής Ανθεκτικότητας

Abstract

Η παρούσα διατριβή μελέτησε τον ρόλο της ψυχοθεραπείας στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκε μια ποιοτική προσέγγιση για να διερευνηθούν οι παράγοντες της ψυχικής ανθεκτικότητας που αναπτύχθηκαν ή ενισχύθηκαν μέσω της ψυχοθεραπείας, όπως επίσης και οι τρόποι με τους οποίους αναπτύχθηκαν οι παράγοντες αυτοί. Η έρευνα βασίστηκε στις συνεντεύξεις 13 πελατών ψυχοθεραπείας, οι οποίοι είχαν βιώσει κάποια τραυματική εμπειρία ή αντιξοότητα και είχαν καταφύγει στην ψυχοθεραπεία για να την αντιμετωπίσουν. Το εμπειρικό υλικό αναλύθηκε με τη μέθοδο της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας. Η ανάλυση των αφηγήσεων των πελατών ανέδειξε ένα θεωρητικό μοντέλο το οποίο περιγράφει την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας μέσω της ψυχοθεραπείας ως μια διαδικασία ανακατασκευής του προσωπικού νοήματος. Η διαδικασία αυτή είναι τόσο γνωστική, όσο και συναισθηματική, και αναφέρεται στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι πελάτες νοηματοδοτούν τον εαυτό, τις εμπειρίες και τη ζωή τους. Συγκεκριμένα, η αλλαγή στη νοηματοδότηση που επιτυγχάνεται μέσω της ψυχοθεραπείας σχετίζεται με την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, με την ψυχική ενδυνάμωση, με την αλλαγή της οπτικής, με την αλλαγή στη συναισθηματική βίωση, με την αλλαγή στον τρόπο δράσης και, τέλος, με την αλλαγή στον τρόπο που οι πελάτες σχετίζονται με τους άλλους. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαδικασία ανακατασκευής του νοήματος είναι ο θεραπευτής, ο ίδιος ο πελάτης και η μεταξύ τους σχέση, ενώ βασικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες επιτυγχάνεται η αλλαγή στη νοηματοδότηση αποτελούν η γνωστική και συναισθηματική επεξεργασία των εμπειριών, η αυξημένη επίγνωση και η συναισθηματική ανακούφιση. Η παρούσα έρευνα αποτελεί μια από τις πρώτες προσπάθειες σύνδεσης της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας με το φαινόμενο της ψυχικής ανθεκτικότητας. Τα ευρήματα υποστηρίζουν ότι η ψυχοθεραπεία ενισχύει τους κύριους προστατευτικούς παράγοντες που έχουν συνδεθεί με την ψυχική ανθεκτικότητα και αναδεικνύουν τους βασικούς συντελεστές και διαδικασίες που συμβάλλουν στην ενίσχυση των παραγόντων αυτών.