Η Χρήση Της Αφήγησης Στη Διδασκαλία Των Κλασμάτων Σε Μαθητές Γ΄ Δημοτικού

Abstract

Σύμφωνα με τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα στον χώρο της Διδακτικής των Μαθηματικών, η χρήση της αφήγησης είναι δυνατόν να συμβάλει με τρόπο αποτελεσματικό στη διδασκαλία και μάθηση των μαθηματικών, καθώς παρέχει ένα πλαίσιο που προσελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών και καθιστά τη μάθηση μια ευχάριστη διαδικασία. Οι ιστορίες και τα παραμύθια διεγείρουν τη φαντασία των μαθητών και αποτελούν πηγή έμπνευσης, καθώς βοηθούν τους μαθητές να αποδίδουν νόημα σ’ αυτά που ακούνε ή διαβάζουν. Επίσης, ενθαρρύνουν τη συμμετοχή όλων των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, συμβάλλουν στη βελτίωση του κλίματος της τάξης και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία γόνιμης συζήτησης μέσα στην τάξη, με έμφαση στη χρήση της μαθηματικής γλώσσας και στην έκφραση της μαθηματικής σκέψης. Τέλος, μέσα από τη χρήση της αφήγησης, δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να πετύχει και άλλους διδακτικούς στόχους, πέρα από τα μαθηματικά, όπως ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου και η ανάπτυξη της γλωσσικής έκφρασης των μαθητών.Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η χρήση της αφήγησης στη διδασκαλία και τη μάθηση των κλασμάτων σε μαθητές της Τρίτης Δημοτικού. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από την πειραματική διαδικασία που ακολουθήθηκε, επιχειρήθηκε η διερεύνηση της ενδεχόμενης επίδρασης που μπορεί να έχει η αφήγηση στην επίδοση των μαθητών της Γ΄ Δημοτικού στα κλάσματα και να εξεταστεί ποιοι είναι οι μαθητές που ωφελούνται περισσότερο από τη χρήση της αφήγησης στη διδασκαλία των Μαθηματικών (μαθητές με υψηλή, μέση ή χαμηλή επίδοση στα Μαθηματικά). Επιπλέον, καταβλήθηκε προσπάθεια να προσδιοριστούν οι μαθηματικές ικανότητες στις οποίες ενδεχομένως επιδρά θετικά η χρήση της αφήγησης, καθώς και οι πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επηρεάζονται από τη χρήση αφηγηματικών κειμένων στη διδασκαλία των κλασμάτων. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 76 μαθητές της Τρίτης Δημοτικού (38 από αυτούς ανήκαν στην πειραματική ομάδα και 38 στην ομάδα ελέγχου). Η ανάπτυξη του υλικού της διδακτικής παρέμβασης, που αφορά στη διδασκαλία των κλασμάτων, ακολούθησε τις αρχές του Προγράμματος Σπουδών για τη διδασκαλία των Ρητών Αριθμών στο Δημοτικό Σχολείο που προτείνει ο Χαράλαμπος Λεμονίδης (2016), ενώ το αφηγηματικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στη διδασκαλία αποτελείται από μια σειρά στοχοεπικεντρωμένων διδακτικών ιστοριών που αναπτύχθηκαν με βάση τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος και αποτελούν μια αφηγηματική ενότητα.Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές μέθοδοι. Από τα ευρήματα της έρευνας προέκυψε ότι οι μαθητές της πειραματικής ομάδας, που διδάχτηκαν τα κλάσματα με τη χρήση της αφήγησης, σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές της ομάδας ελέγχου στο τελικό τεστ, ενώ οι μαθητές που ωφελήθηκαν περισσότερο ήταν εκείνοι με μέση και, κυρίως, με χαμηλή επίδοση. Οι μαθηματικές ικανότητες στις οποίες επέδρασε θετικά η χρήση της αφήγησης ήταν η σύγκριση κλασμάτων, η εύρεση ισοδύναμων κλασμάτων, η δημιουργία και ο χειρισμός των αναπαραστάσεων, καθώς και η επίλυση προβλήματος. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η χρήση της αφήγησης συνέβαλε στη βελτίωση του κλίματος της τάξης, στη διαμόρφωση των συνθηκών για την ανάπτυξη γόνιμης συζήτησης με μαθηματικό περιεχόμενο μέσα στην τάξη, στην εξοικείωση των μαθητών με τη μαθηματική γλώσσα, καθώς και στη συναισθηματική τους εμπλοκή στη μαθησιακή διαδικασία. Συνοψίζοντας, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η προσεκτική επιλογή ενός αφηγηματικού κειμένου και η στοχοεπικεντρωμένη ένταξή του στη διδασκαλία μπορούν να φωτίσουν την κατανόηση των μαθητών αναφορικά με τις μαθηματικές έννοιες και πιο συγκεκριμένα με τα κλάσματα. Η χρήση της αφήγησης δημιουργούσε τις προϋποθέσεις, για να επικοινωνήσουν οι μαθητές μεταξύ τους και να συζητήσουν τις μαθηματικές ιδέες που αναδύονταν μέσα από το κείμενο, ενώ το πλαίσιο της ιστορίας παρείχε την ευκαιρία στους μαθητές να αναπτύξουν ουσιαστική γνώση πάνω στις έννοιες και τις διαδικασίες, μέσω της διερεύνησης και όχι μέσω της απομνημόνευσης.