Η Συμπεριληπτική Εκπαίδευση Στην Ελλάδα

Abstract

Η μόρφωση των μελλοντικών πολιτών η οποία υλοποιείται στο σχολικό πλαίσιο, συνεχίζεται σε ακαδημαϊκό επίπεδο, καλλιεργείται και επεκτείνεται και κατά τη διάρκεια της εργασιακής απασχόλησης, στα πλαίσια της δια βίου μάθησης. Ο θεσμός της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης περιλαμβάνει την ισότιμη συμμετοχή, στο σχολικό πλαίσιο, όλων των μαθητών, ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων εκπαιδευτικών αναγκών που παρουσιάζουν. Στην παρούσα έρευνα, που έχει σκοπό να μελετήσει τις απόψεις και τις στάσεις μαθητών, εκπαιδευτικών και φοιτητών παιδαγωγικών σχολών συμμετείχαν 396 παιδιά προσχολικής ηλικίας, 1066 μαθητές, που φοιτούν σε σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, 1348 μαθητές που φοιτούν σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 373 εκπαιδευτικοί των τριών βαθμίδων εκπαίδευσης και 348 φοιτητές παιδαγωγικών σχολών, προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για τη διερεύνηση των απόψεων των μαθητών προσχολικής ηλικίας εφαρμόστηκε η μέθοδος της συνέντευξης, με ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (PSSHP, Esposito & Peach, 1983; Dyson, 2005). Για την εξέταση των στάσεων των μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης χορηγήθηκε το ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς για μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σχετικά με τις στάσεις τους για τους μαθητές με αναπηρία ή / και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Gash, 1993; Gash & Coffey, 1995; Gash, 1996). Επίσης, για τους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα αυτοαναφοράς σχετικά με τις στάσεις των μαθητών απέναντι στους μαθητές με αναπηρία ή / και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (CATCH), (Rosenbaum, et al., 1986). Οι στάσεις των εκπαιδευτικών και των φοιτητών παιδαγωγικών σχολών διερευνήθηκαν με την Κλίμακα Στάσεων σχετικά με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση μαθητών με αναπηρία ή / και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Wilczenski, 1992; 1995). Οι μαθητές εκφράζουν γενικά λιγότερο θετικές στάσεις, οι οποίες τείνουν προς την αποδοχή της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, δηλώνουν τη δεκτική τους διάθεση τους σε ένα τυπικό, κοινωνικό πλαίσιο, και εμφανίζουν πρόθυμη στάση, ώστε να επεκτείνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση, όταν πρόκειται για μαθητές που φοιτούν στον νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Εκπαιδευτικοί και φοιτητές διάκεινται γενικά θετικά στη συμπερίληψη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κυρίως όταν πρόκειται για μαθητές με προβλήματα συμπεριφοράς και κοινωνικές δυσκολίες, ενώ εμφανίζουν λιγότερο θετική στάση, για μαθητές που παρουσιάζουν σωματική αναπηρία και προβλήματα σχολικής επίδοσης. Τα αποτελέσματα μελετώνται με βάση δημογραφικές μεταβλητές, που σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ασκούν επίδραση και επηρεάζουν τη διαμόρφωση των στάσεων. Η παρούσα έρευνα συμβάλλει στη διερεύνηση των απόψεων και των στάσεων των μελών του εκπαιδευτικού συστήματος, προκειμένου να εντοπιστεί η διαθεσιμότητά τους για την αποδοχή των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και οι προϋποθέσεις για την βελτίωση των στάσεων που εκφράζουν.