Η Συμβολή Της Πρακτικής Άσκησης Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Και Η Σύνδεσή Της Με Την Αγορά Εργασίας

Abstract

Η παρούσα διατριβή εντάσσεται στην επιστημονική περιοχή της αξιολόγησης των ενσωματωμένων προγραμμάτων πρακτικής άσκησης στα Προγράμματα Σπουδών των ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και διερευνά τη συμβολή της πρακτικής άσκησης αφενός στην ολοκλήρωση των σπουδών και αφετέρου στην ομαλότερη μετάβαση των αποφοίτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας. Αντλεί την ερευνητική μεθοδολογία της από το ποιοτικό «παράδειγμα» στην εκπαιδευτική έρευνα, την μελέτη περίπτωσης (case study) και πιο συγκεκριμένα την αξιολογική μελέτη περίπτωσης (evaluative case study), την ποιοτική ανάλυση περιεχομένου και την φαινομενολογική προσέγγιση. Σκοπός της έρευνας είναι, με τη χρήση ποιοτικής ερευνητικής μεθοδολογίας, η αξιολόγηση του προγράμματος Πρακτικής Άσκησης στην κατεύθυνση Συνεχούς Κατεύθυνσης του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2010-2011 και 2011-2012, με στόχο την κατανόηση και περιγραφή του «φαινομένου» από την πλευρά των εμπλεκομένων σε αυτή, δηλαδή των Φοιτητών, των Οργανωτών: Εποπτών, Υπευθύνου Πρακτικής Άσκησης και Εκπαιδευτικού-Συνεργάτη και των Μεντόρων: εκπροσώπων των φορέων υλοποίησης της Πρακτικής Άσκησης. Γίνεται χρήση διαφορετικών ερευνητικών εργαλείων, όπως: α) συνεντεύξεων (Φοιτητών και Οργανωτών), β) ερωτηματολογίων (Φοιτητών) και γ) ερωτηματολογίων στη θέση συνέντευξης (Μεντόρων), ενώ παράλληλα διερευνώνται επίσημα έγγραφα-ντοκουμέντα της Πρακτικής Άσκησης, όπως ο Οδηγός Σπουδών, ο Οδηγός Πρακτικής Άσκησης και η επικαιροποιημένη απόφαση θεσμοθέτησης του Κανονισμό της Πρακτικής Άσκησης. Για την ανάλυση του υλικού της έρευνας γίνεται χρήση της Ποιοτικής Ανάλυσης Περιεχομένου με το σύστημα των κατηγοριών, οι οποίες προέκυψαν επαγωγικά από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων. Το επαγωγικό σύστημα κατηγοριών συντίθεται από δέκα τρεις κατηγορίες, οι οποίες εντάσσονται σε τέσσερις Άξονες Ανάλυσης: 1ος Άξονας: Δομικά στοιχεία του προγράμματος Πρακτικής Άσκησης, 2ος Άξονας: Υλοποίηση του προγράμματος Πρακτικής Άσκησης, 3ος Άξονας: Αποτελέσματα του προγράμματος Πρακτικής Άσκησης και προϋποθέσεις απασχολησιμότητας των αποφοίτων και 4ος Άξονας: Προτάσεις βελτίωσης της Πρακτικής Άσκησης. Η έρευνα έδειξε ότι μέσω της πρακτικής άσκησης συντελείται η λειτουργική σύνδεση μεταξύ θεωρίας και πράξης, αποκτάται η πρώτη συγκροτημένη επαγγελματική εμπειρία από τους φοιτητές, οι οποίοι βιώνουν τον ρόλο του εργαζομένου σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. Παράλληλα καλλιεργούνται οι κοινωνικές και προσωπικές ικανότητες, όπως αυτές της επικοινωνίας, της συνεργασίας ή της επίλυσης συγκρούσεων, οι ικανότητες χρήσης Η/Υ και της επικοινωνίας σε ξένες γλώσσες και αναπτύσσεται το αίσθημα πρωτοβουλίας των φοιτητών. Οι παραπάνω εντάσσονται στις κοινωνικές ικανότητες, την ψηφιακή ικανότητα, την ικανότητα επικοινωνίας στις ξένες γλώσσες και το αίσθημα πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας και συνιστούν τις τέσσερις από τις οκτώ βασικές ικανότητες για τη δια βίου μάθηση (μαζί με την ικανότητα επικοινωνίας στη μητρική γλώσσα, τη μαθηματική ικανότητα, τις μεταγνωστικές ικανότητες και την πολιτιστική γνώση και έκφραση) οι οποίες υιοθετήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2006 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θεωρούνται απαραίτητες τόσο για την προσωπική ολοκλήρωση, την ιδιότητα του ενεργού πολίτη, την κοινωνική ένταξη όσο και την απασχόληση όλων των ατόμων.