Η Σύγκλιση Των Εργασιακών Σχέσεων Δημόσιου Και Ιδιωτικού Τομέα

Abstract

Οι ραγδαίες αλλαγές του οικονομικού, κοινωνικού, πολιτικού και τεχνολογικού περιβάλλοντος έχουν επηρεάσει σημαντικά την αγορά εργασίας, με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης να εμφανίζονται σε όλο και περισσότερους κλάδους δραστηριοτήτων και στον δημόσιο τομέα. Οι εργασιακές σχέσεις στον δημόσιο τομέα παρουσιάζουν τάσεις σύγκλισης με τις εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό τομέα, παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτοί τομείς έχουν διαφορές μεταξύ τους και παρέχουν διαφορετικά αγαθά και υπηρεσίες, με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετικές αξίες. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης εφαρμόζονται στον δημόσιο τομέα με μεγάλη συχνότητα και αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα εργασιών (και σε περισσότερους τύπους σε σχέση με το παρελθόν), ενώ ο αριθμός των ευέλικτα απασχολούμενων, σε σχέση με τους μόνιμους υπαλλήλους, έχει αυξηθεί θεαματικά. Η δυναμική και η σημασία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στη σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα του δημόσιου τομέα, με το ειδικό βάρος που αυτός φέρει στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, χρήζουν συνεπώς περαιτέρω ανάλυσης. Το αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι η ενδελεχής διερεύνηση της εφαρμογής των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, ο οποίος μεταβάλλεται ταχύτατα τις τελευταίες δεκαετίες ένεκα της συμμετοχής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, αλλά και της οικονομικής κρίσης, η οποία συνεχίζει να αφήνει τα αποτυπώματά της στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Ο σκοπός της διατριβής είναι η ανάδειξη και οριοθέτηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης που εφαρμόζονται στον δημόσιο τομέα, μέσα από την παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου που τις διέπει και την παράθεση στοιχείων σχετικά με την εφαρμογή τους, η διαπίστωση των παραγόντων που ευνοούν την εξάπλωσή τους και η ανάλυση των αλλαγών που φέρουν, ειδικότερα όσον αφορά το εργασιακό καθεστώς και τις εργασιακές σχέσεις στον δημόσιο τομέα, οι οποίες σταδιακά συγκλίνουν με αυτές του ιδιωτικού τομέα. Με βάση τα ανωτέρω, το κύριο ερευνητικό ερώτημα που απασχόλησε τη διατριβή αφορά στο πώς οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης στον δημόσιο τομέα επιδρούν στη σύγκλιση των εργασιακών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα αυτό είναι απαραίτητη η επισκόπηση των αλλαγών των εργασιακών σχέσεων και της υποχώρησης της πλήρους μισθωτής απασχόλησης έναντι των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, η καταγραφή του θεσμικού πλαισίου της απασχόλησης του τακτικού προσωπικού στον δημόσιο τομέα, η διερεύνηση του πλαισίου των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στον δημόσιο τομέα και της θέσης των απασχολούμενων με ευέλικτες μορφές σε αυτόν, καθώς και η παράθεση των πολιτικών σύγκλισης των εργασιακών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Για τον λόγο αυτόν, η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε βασίζεται στη συστηματική και εκτεταμένη καταγραφή, συγκέντρωση και αξιοποίηση της νομοθεσίας, της νομολογίας και των διοικητικών πράξεων σχετικών με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης που εφαρμόζονται στο δημόσιο τομέα, αναδεικνύοντας τις θεσμικές ανατροπές που συντελέστηκαν, καθώς και στην άντληση υλικού από μελέτες, εκθέσεις και έρευνες διεθνών και ελληνικών οργανισμών και φορέων. Η ανάλυση του υλικού αυτού, σε συνδυασμό με την παράθεση των ακολουθούμενων πολιτικών σύγκλισης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στον δημόσιο τομέα αποτελεί όχημα της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, με συνέπεια την υποβάθμισή τους και τη σύγκλιση των εργασιακών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Προκύπτει επίσης ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης στον δημόσιο τομέα βρίσκονται στον πυρήνα των λοιπών πολιτικών σύγκλισης των εργασιακών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εφαρμόζονται γενικότερα. Η έρευνα φιλοδοξεί να εμπλουτίσει τον δημόσιο διάλογο αναφορικά με την αποτίμηση της εφαρμογής των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, ειδικότερα στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.