Η Ρητορική Της Επιγονικότητας

Abstract

Quο modo a Cupidine, pro bellis amores scribere coactus sitArma gravi numero violentaque bella parabam edere, materia conveniente modis. par erat inferior versus--risisse Cupido dicitur atque unum surripuisse pedem. 'Quis tibi, saeve puer, dedit hoc in carmina iuris? 5 Pieridum vates, non tua turba sumus. quid, si praeripiat flavae Venus arma Minervae, ventilet accensas flava Minerva faces? quis probet in silvis Cererem regnare iugosis, lege pharetratae Virginis arva coli? 10 crinibus insignem quis acuta cuspide Phoebum instruat, Aoniam Marte movente lyram? sunt tibi magna, puer, nimiumque potentia regna; cur opus adfectas, ambitiose, novum? an, quod ubique, tuum est? tua sunt Heliconia tempe? 15 vix etiam Phoebo iam lyra tuta sua est? cum bene surrexit versu nova pagina primo, attenuat nervos proximus ille meos; nec mihi materia est numeris levioribus apta, aut puer aut longas compta puella comas.' 20 Questus eram, pharetra cum protinus ille soluta legit in exitium spicula facta meum, lunavitque genu sinuosum fortiter arcum, 'quod' que 'canas, vates, accipe' dixit 'opus!' Me miserum! certas habuit puer ille sagittas. 25 uror, et in vacuo pectore regnat Amor. Sex mihi surgat opus numeris, in quinque residat: ferrea cum vestris bella valete modis! cingere litorea flaventia tempora myrto, Musa, per undenos emodulanda pedes! 30 ♦ Επρόκειτο να γράψω πολεμικό έπος μα ο Cupido έκλεψε έναν πόδα από το δεύτερο στίχο μου (1-4). Διαμαρτυρήθηκα ότι δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στην ποίησή μου (5-18). Πώς θα μπορούσα να γράψω ελεγείες αφού δεν ήμουν ερωτευμένος; (19-20) Tότε εκείνος μου απάντησε μ' ένα ερωτικό βέλος, επιβάλλοντας έτσι και θέμα για την ποίησή μου (22-24). Τώρα πια είμαι αναγκασμένος να εγκαταλείψω το έπος και να στραφώ στην ελεγεία (25-30). ♦ Στην ερωτική ποίηση το αντικείμενο του πόθου είναι, ούτως ή άλλως, πάντα απόν R. Barthes, Αποσπάσματα Ερωτικού Λόγου Ύστερα από ένα προλογικό τετράστιχο, όπου συστήθηκαν ipsa voce ενώπιον των αναγνωστών τα τρία βιβλία της δεύτερης έκδοσης των Amores, ο Οβίδιος έρχεται στο προσκήνιο μ' ένα ποιητολογικό «μανιφέστο» τριάντα στίχων, όπου αναδιηγείται το 23 H Ρητορική της «Επιγονικότητας» Amores, Liber I περιστατικό της μύησής του στον ερωτικό/ελεγειακό λόγο (discourse). Πρωταγωνιστής του επεισοδίου είναι ο φτερωτός τοξότης Ερωτιδεύς (Cupido), ο οποίος, τη στιγμή ακριβώς που ο ποιητής είναι έτοιμος να δοκιμάσει τις στιχουργικές του δυνάμεις στο πολεμικό έπος, του υπεξαιρεί έναν μετρικό πόδα από τον δεύτερο αρειμάνιο εξάμετρό προσγειώνoντάς τον ανώμαλα σε ελεγειακό έδαφος: Arma gravi numero violentaque bella parabam edere, materia conveniente modis. par erat inferior versus--risisse Cupido dicitur atque unum surripuisse pedem. Η εμφατική πρόταξη των arma και bella στον πρώτο στίχο αποτελεί σαφή ένδειξη για τον αναγνώστη ότι ο Οβίδιος έχει απομνημονεύσει καλά τα δύο προοίμια του Βιργιλίου στο πρώτο (Aen. 1. 1: Arma virumque cano, Troiae qui primus ab oris) και στο έβδομο βιβλίο (Αen. 7. 41: dicam horrida bella) της Αινειάδας αντίστοιχα. 1 Εξίσου χαρακτηριστική δείχνει και η...

Η Γυναίκα Στις Ελληνορθόδοξες Κοινότητες Του Ελλαδικού Χώρου (17ος-19ος Αι.)

“…Αυτό οφείλεται στο ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών που προβαίνουν σε πωλήσεις είναι χήρες και, πολύ συχνά, η πώληση κάποιου περιουσιακού τους στοιχείου αποτελεί το μόνο τρόπο να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες. Τα κινητά αγαθά που εκποιούν γυναίκες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγροκτήματα 120 αλλά δε λείπουν και άλλα περιουσιακά αγαθά όπως οικίες, 121 εργαστήρια, 122 μύλοι, 123 ο αέρας κάμαρας 124 ή αποθήκης 125 δικαιώματα επικαρπίας 126 κ.ά. Τα αγαθά αυτά προέρχονται από την προίκα τους, από κληρονομιά, από αγορά, από διανομή μητρικής ή πατρικής περιουσίας ή από δωρεά.…”

“…119 Σε μια περίπτωση η οικοδέσποινα καλείται να προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες στον καλεσμένο της: να του πλύνει τα πόδια. 120 Φυσικά, το να μην κάθεται η γυναίκα στο τραπέζι μαζί με τους άντρες συνηθιζόταν προφανώς μόνον όταν είχε μουσαφίρηδες. 121 Δεν έχουμε καμία μαρτυρία ότι κάτι τέτοιο ίσχυε και τις ημέρες που η οικογένεια έτρωγε μόνη της.…”

“…Το αίσθημα αυτό ανάγκαζε πολλές απ' αυτές τις γυναίκες στη Χίο, προκειμένου να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, να κρεμάνε τους καρπούς των παράνομων σχέσεων τους «κρυφά τη νύχτα στο κρικέλι οποιασδήποτε πόρτας, την οποία χτυπούσαν φεύγοντας για να ειδοποιήσουν τους ενοίκους» 116 ή να τους εναποθέτουν σε ειδικές κατασκευές-βρεφοδόχους (scaffa, ruota) 117 έξω από τα διάφορα βρεφοκομεία-ορφανοτροφεία-εκθετοτροφεία που ίδρυσαν οι Βενετοί στην Κρήτη, 118 στην Κέρκυρα, στη Ζάκυνθο, 119 στο Ναύπλιο και στην Πάτρα. 120 Δεν διαθέτουμε στοιχεία για να πούμε πόσο διαδεδομένη ήταν η γέννηση εξώγαμων παιδιών από Ελληνίδες στον υπό οθωμανική κυριαρχία ελλαδικό χώρο. Ούτε και για τις βενετοκρατούμενες περιοχές διαθέτουμε στατιστικά στοιχεία, η ίδρυση, όμως, βρεφοκομείων, ορφανοτροφείων ή εκθετοτροφείων στις υπό βενετική κυριαρχία περιοχές, όπως επίσης και ορισμένες διαθήκες από τη βενετοκρατούμενη Κρήτη, μας επιτρέπουν να διατυπώσουμε τον ισχυρισμό ότι στα Επτάνησα γενικά και στους κύκλους της αριστοκρατίας της βενετοκρατούμενης Κρήτης, το φαινόμενο απόκτησης εξώγαμων παιδιών δεν ήταν μόνο συνηθισμένο αλλά και αποδεκτό.…”

“…116 Από τις ίδιες περιοχές και συγκεκριμένα από την Κέρκυρα, βρίσκουμε γυναίκες να παρασκευάζουν, να πωλούν ψωμί 117 και να εισέρχονται στη συντεχνία των αρτοποιώνόπως η Ανεζίνα Παγονοπούλα, η οποία γίνεται δεκτή στην παραπάνω συντεχνία το 1682 με εγγυητή το σύζυγό της, καταβάλλοντας το πόσο των τριών δουκάτων σε τρεις δόσεις 118 να διατηρούν κατάστημα οπωροκηπευτικών, να πωλούν πέτρα, 119 και να αναλαμβάνουν, με συμβολαιογραφική πράξη, τη θεραπεία ασθενούς. 120 Τα τεκμήρια αυτά της γυναικείας εργασίας από τη βενετοκρατούμενη Κέρκυραστην πλειοψηφία αφορούν χήρεςσε συνδυασμό με παλαιοτέρα τεκμήρια της βενετοκρατούμενης Κρήτης, στα οποία βρίσκουμε γυναίκες τσαγκάρισσες, ταβερνιάρισσες και βυρσοδέψεις, 121 μας επιτρέπουν να πούμε με βεβαιότητα ότι οι γυναίκες στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας ασκούν οποιοδήποτε επάγγελμα προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Αυτό ακριβώς υποστηρίζει κι ο άγγλος περιηγητής William Turner για τις γυναίκες της Σύμης, το 1815.…”

“…Αυτή η πρώτη αίσθηση, που γίνεται απόλυτη βεβαιότητα εμβαθύνοντας στο υπό εξέταση αντικείμενο, μας επιβάλλει, τόσο εξαιτίας της εξειδίκευσης που απαιτεί όσο και των συχνά ανυπέρβλητων δυσκολιών που παρουσιάζει ακόμα και για τους ειδικούς μελετητές, 118 119 ρύθμιζαν αυστηρά την ενδυμασία όλων των μη μουσουλμάνων υπηκόων του σουλτάνου. 120 Τα διατάγματα αυτά, που όριζαν το χρώμα 121 κυρίως του καλύμματος της κεφαλής και της υπόδησηςαλλά και τα υλικά 122 για την κατασκευή τους που ήταν επιτρεπτά στους μη μουσουλμάνους [Έλληνες, Εβραίους, Αρμένιους ] της οθωμανικής επικράτειας, καθορίζονταν με βάση το θρήσκευμα και την κοινωνική θέση 123 του καθενός κι αποσκοπούσαν τόσο στη σαφή κι εύκολη διάκριση μεταξύ μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων όσο και στον κοινωνικό έλεγχο. Επίσης, οι κανονισμοί που αφορούσαν στα υλικά της ενδυμασίας απέβλεπαν στην προστασία του εσωτερικού εμπορίου και στον περιορισμό της εισαγωγής ακριβών υφασμάτων από τις ανώτερες τάξεις.…”