Η Ένταξη Της Πολυπρισματικότητας Στο Μάθημα Της Ιστορίας

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή στηρίζεται στη θεωρητική υποδομή της διδακτικής της ιστορίας που εστιάζει την ερευνητική της προσοχή στην καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και της δημοκρατικής πολιτειότητας ως βασικό ζητούμενο της διδασκαλίας της ιστορίας στο σχολείο. Κατόπιν, επιλέγει την έννοια της πολυπρισματικότητας και διερευνά αν και πώς η ένταξη της πολυπρισματικότητας στο μάθημα της ιστορίας στο πρωτοβάθμιο σχολείο λειτουργεί ενισχυτικά αφενός για την οικοδόμηση της ιστορικής σκέψης και αφετέρου για μια δημοκρατική πολιτειότητα. Αν και στη θεωρητική έρευνα η σχέση αυτή ανάμεσα στην ιστορική σκέψη και την πολυπρισματικότητα θεωρείται δεδομένη, δεν υπάρχουν εμπειρικές έρευνες που παρατηρούν από κοντά τη σχέση αυτή, την αποκωδικοποιούν και αποδεικνύουν συγκεκριμένα τους τρόπους μέσα από τους οποίους η σχέση αυτή οικοδομείται και εξελίσσεται θετικά. Το σχολικό έτος 2012-13 είκοσι μαθητές και μαθήτριες ενός πρωτοβάθμιου σχολείου, ηλικίας 12 ετών, συμμετείχαν σε μια έρευνα-δράση διάρκειας επτά μηνών. Η θεματική ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων από την παρατήρηση, τις δοκιμασίες αξιολόγησης επίδοσης και τις συνεδρίες έκφωνης σκέψης κατέληξε σε σημαντικά συμπεράσματα για τη διδασκαλία της ιστορίας αναφορικά με τα πλεονεκτήματα της ένταξης της πολυπρισματικής θεώρησης της ιστορίας στο σχολείο, τις επιτεύξιμες και δύσκολα επιτεύξιμες διεργασίες, τα εμπόδια, τις αντιστάσεις και γενικά τις συνθήκες που επηρεάζουν αποφασιστικά τη σχέση μεταξύ πολυπρισματικότητας, ιστορικής σκέψης και δημοκρατικής πολιτειότητας. Αναφορικά με την καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης η έρευνα έδειξε ότι οι μαθητές/τριες άλλαξαν τον τρόπο της σκέψης τους, καθώς και την αντίληψή τους για την ιστορία, απέκτησαν ιστορικές νοητικές συνήθειες, και διαμόρφωσαν θετική στάση για την αξία των ιστορικών οπτικών. Όσον αφορά την καλλιέργεια της πολιτειότητας οι μαθητές/τριες απέκτησαν δημοκρατικές εμπειρίες, και ανέπτυξαν αξίες, στάσεις, δεξιότητες και κριτική κατανόηση που θεωρούνται απαραίτητες για τη συμμετοχή τους σε δημοκρατικές διαδικασίες. Ωστόσο, εμπόδια και δυσκολίες επηρεάζουν την καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και της πολιτειότητας, όπως η γλωσσική ικανότητα και οι προηγούμενες στάσεις και αντιλήψεις των μαθητών/τριών.