Ελληνική Οικογένεια Σε Κρίση

Abstract

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να διερευνηθούν τα προβλήματα/δυσκολίες συμπεριφοράς και συναισθήματος του παιδιού νηπιακής ηλικίας, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των γονέων, και η αντιλαμβανόμενη από το παιδί γονεϊκή αποδοχή και απόρριψη, αλλά και η σύνδεσή τους με την ύπαρξη ή μη οικογενειακής κρίσης (ανεργία, διαζύγιο/διάσταση, μετακίνηση). Το δείγμα αποτελείται από 550 οικογένειες, οπότε περιλαμβάνει 550 παιδιά νηπιακής ηλικίας (Μ=4,91 έτη), από τα οποία περίπου τα μισά είναι αγόρια (48,9%) και τα μισά κορίτσια (51,1%). Επίσης, περιλαμβάνει 916 γονείς, από τους οποίους οι περισσότερες είναι μητέρες (57,3%), με μέσο όρο ηλικίας 36,70 έτη, και οι υπόλοιπο πατέρες (42,7%), με μέσο όρο ηλικίας 40,43 έτη. Όσον αφορά την οικογενειακή κρίση, οι οικογένειες με ανεργία αποτελούν το 25,3%, οι οικογένειες με διαζύγιο/διάσταση γονέων αποτελούν το 12,9% και οι οικογένειες με μετακίνηση και απουσία του ενός γονέα για μεγάλα χρονικά διαστήματα αποτελούν το 11,5%. Στο σύνολο του δείγματος της παρούσας έρευνας, το 50,4% είναι οικογένειες χωρίς κρίση και το 49,6% οικογένειες με κρίση. Στα παιδιά χορηγήθηκε το Ερωτηματολόγιο Γονεϊκής Αποδοχής-Απόρριψης στην Προσχολική Ηλικία (ECPARQ) για τη μητέρα και τον πατέρα, ενώ στους γονείς χορηγήθηκε η Λίστα Ελέγχου Παιδικής Συμπεριφορές για ηλικίες 1½-5 ετών (ΛΕΠΣ). Τα ευρήματα της παρούσας διατριβής υποδεικνύουν ότι: (α) τα αγόρια εμφανίζουν υψηλότερες τιμές σε ορισμένες κλίμακες προβλημάτων συμπεριφοράς, (β) οι μητέρες γίνονται αντιληπτές ως περισσότερο στοργικές και παράλληλα περισσότερο εχθρικές, (γ) τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με κρίση εμφανίζουν υψηλότερες τιμές σε εσωτερικευμένα προβλήματα συμπεριφοράς, (δ) οι γονείς που προέρχονται από οικογένειες με κρίση γίνονται αντιληπτοί ως περισσότερο αδιάφοροι και εχθρικοί, ενώ οι πατέρες και ως λιγότερο στοργικοί, (ε) τα παιδιά οικογενειών με διαζύγιο/διάσταση έχουν τα υψηλότερα ποσοστά κατάταξης στο κλινικό φάσμα των κλιμάκων συνδρόμων της ΛΕΠΣ, (στ) σε οικογένειες με ανεργία οι μητέρες γίνονται αντιληπτές ως περισσότερο εχθρικές, ενώ σε οικογένειες με διαζύγιο/διάσταση οι πατέρες γίνονται αντιληπτοί ως περισσότερο αδιάφοροι και εχθρικοί και λιγότερο στοργικοί, (ζ) όσο υψηλότερα επίπεδα μητρικής και πατρικής ζεστασιάς βιώνουν τα παιδιά, τόσο λιγότερο συχνά τείνουν να εκδηλώνουν δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθήματος, ενώ όσο υψηλότερα επίπεδα μητρικής και πατρικής αδιαφορίας ή εχθρότητας/ απόρριψης βιώνουν τα παιδιά, τόσο πιο συχνά τείνουν να εκδηλώνουν δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθήματος, (η) τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με διαζύγιο/διάσταση και παράλληλα κατατάσσονται από τους γονείς στο κλινικό φάσμα των κλιμάκων συνδρόμων της ΛΕΠΣ τείνουν να βιώνουν τα χαμηλότερα επίπεδα μητρικής και πατρικής ζεστασιάς και τα υψηλότερα επίπεδα μητρικής και πατρικής αδιαφορίας και εχθρότητας/απόρριψης.