Έλεγχος Εγκυρότητας Και Διαγνωστικής Ισχύος Κλίμακας Δυσλειτουργικών Πεποιθήσεων Και Στάσεων Για Τον Ύπνο Σε Ελληνικό Πληθυσμό

Abstract

Η αϋπνία αποτελεί την πιο συχνή διαταραχή του ύπνου τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και στους ψυχιατρικούς ασθενείς. Ένα διαγνωστικό εργαλείο είναι η Κλίμακα Αϋπνίας Αθηνών (Athens Insomnia Scale- AIS), η οποία σχηματίστηκε βάσει των κριτηρίων για την αϋπνία του ICD-10 και έχει τεκμηριώσει την εγκυρότητά της στη διεθνή βιβλιογραφία. Οι ασθενείς που υποφέρουν από αϋπνία προτιμούν μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στο πρόβλημά τους από τη φαρμακοθεραπεία. Η Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία (ΓΨ) είναι αποτελεσματική στη βελτίωση του ύπνου στους αϋπνικούς, μια και οι πεποιθήσεις και στάσεις για τον ύπνο είναι παράγοντες που συντείνουν στην εκδήλωση και συντήρηση της αϋπνίας. Για να εξετασθούν οι ατομικές δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και στάσεις για τον ύπνο προτάθηκε η Κλίμακα Δυσλειτουργικών Πεποιθήσεων και Στάσεων για τον Ύπνο (Dysfunctional Beliefs and Attitudes about Sleep Scale- DBAS). Η DBAS είναι χρήσιμη στον γνωσιακό ψυχοθεραπευτή καθώς χαρτογραφεί τις πυρηνικές δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και στάσεις για τον ύπνο. Επιπλέον, η DBAS μπορεί να είναι χρήσιμη στο τέλος της θεραπείας για να μετρηθεί η αλλαγή στις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και στάσεις, και στη συνδεόμενη ανακούφιση από την αϋπνία.Η DBAS απαρτίζεται από 30 λήμματα, και αποτελείται από 5 υποκλίμακες: 1. πεποιθήσεις για τις αιτίες της αϋπνίας, 2. πεποιθήσεις για τις επιπτώσεις/επίδραση της αϋπνίας, 3. προσδοκίες για τον ύπνο, 4. έλεγχο και προβλεψιμότητα του ύπνου, 5. πεποιθήσεις για πρακτικές που βοηθούν τον ύπνο. Δύο συντομότερες εκδοχές της DBAS-30 είναι η DBAS-16 και η DBAS-10. Η DBAS-16 έχει 16 λήμματα και 4 υποκλίμακες: 1. ανησυχία και αβοηθητότητα σχετικά με τον ύπνο, 2. πεποιθήσεις για φαρμακευτική αγωγή, 3. προσδοκίες για την ανάγκη για ύπνο, 4. πεποιθήσεις για τις επιπτώσεις/ επίδραση της αϋπνίας. Η DBAS-10 έχει 10 λήμματα και 3 υποκλίμακες: 1. πεποιθήσεις για τις άμεσες συνέπειες της αϋπνίας, 2. πεποιθήσεις για τις μακροχρόνιες συνέπειες της αϋπνίας, 3. έλεγχο του ύπνου. Οι συντομότερες εκδοχές της DBAS διαφέρουν από την πρωτότυπη στο χρόνο συμπλήρωσης από τους ασθενείς και οι υποκλίμακές τους προσφέρουν διαφορετικές πληροφορίες για τις πεποιθήσεις τους. Για τις ανάγκες αυτής της διατριβής, η DBAS και η AIS χορηγήθηκαν σε 85 εξωτερικούς ασθενείς της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, και σε 52 άτομα που αποτελούσαν την ομάδα ελέγχου. Η ομάδα ασθενών αποτελείται από 31 ασθενείς με κατάθλιψη, 21 με άγχος και 33 με ψύχωση. Οι DBAS -30, -16, -10 βρέθηκαν να έχουν μεταφραστεί με επιτυχία και τα αποτελέσματά τους να είναι συγκρίσιμα με την πρωτότυπη εκδοχή τους. Η DBAS είχε συσχέτιση με την AIS, αλλά δεν έχει διαγνωστική ισχύ. Σύμφωνα με τη γνωσιακή θεώρηση της αϋπνίας, ανιχνεύει τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις που συμβάλλουν στην εκδήλωση και διατήρηση των δυσκολιών με τον ύπνο. Η ομάδα ασθενών είχε στατιστικά σημαντικά υψηλότερες βαθμολογίες. Εντοπίστηκαν διαφορές ανάμεσα στις διάφορες υπο-ομάδες ασθενών.Η DBAS είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπεία της αϋπνίας και η Ελληνική της μετάφραση θα προσφέρει την ευκαιρία στους έλληνες κλινικούς να αξιολογήσουν τους ασθενείς τους και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας τους, σε σύγκριση και με την έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί σε άλλες χώρες.