Εκπαίδευση Για Την Αειφόρο Ανάπτυξη Στην Προσχολική Ηλικία

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή στοχεύει στη διερεύνηση της δυνατότητας σχεδιασμού ενός μαθησιακού περιβάλλοντος το οποίο θα μπορούσε να υποστηρίξει αποτελεσματικά παιδιά προσχολικής ηλικίας (α) στην οικοδόμηση βασικής οικολογικής γνώσης, και (β) στην εξοικείωσή τους με την έννοια της αειφορίας και άλλες κοινωνικο-περιβαλλοντικές έννοιες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής τους ευαισθησίας. Η μελέτη εντάσσεται μεθοδολογικά στην «έρευνα σχεδιασμού μαθησιακών περιβαλλόντων» («educational design research»). Έτσι, ξεκινά με τη «διερευνητική φάση» κατά την οποία σχεδιάσαμε την πρώτη εκδοχή του μαθησιακού περιβάλλοντος. Στον σχεδιασμό λάβαμε υπόψη μας τρεις προσεγγίσεις, οι οποίες εντάσσονται στο ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο του εποικοδομισμού: (α) την «προσέγγιση πιθανών σεναρίων για το μέλλον» («possible future approach»), (β) την προσέγγιση «problem seekers-problem solvers-action takers», και (γ) την «προσέγγιση με βάση ένα κεντρικό ερώτημα» («problem posing approach»). Μετά τη «διερευνητική φάση», πραγματοποιήσαμε τρεις «κύκλους έρευνας» με παιδιά προσχολικής ηλικίας 4,5-5,5 ετών (Ν=20, Ν=15, Ν=30, αντίστοιχα). Σε κάθε κύκλο, (α) εφαρμόσαμε την αντίστοιχη εκδοχή του μαθησιακού περιβάλλοντος, (β) συλλέξαμε και αναλύσαμε δεδομένα από τις πρo- και μετα-συνεντεύξεις των παιδιών, (γ) μπήκαμε σε διαδικασία αναστοχασμού με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης, και (δ) σχεδιάσαμε την επόμενη βελτιωμένη εκδοχή του μαθησιακού περιβάλλοντος. Τα αποτελέσματα της ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης των προ- και μετα-συνεντεύξεων των 30 παιδιών που πήραν μέρος στον τρίτο «κύκλο έρευνας», έδειξαν πως τα περισσότερα από αυτά μετακινήθηκαν σε ανώτερες κατηγορίες απαντήσεων μετά την εφαρμογή του μαθησιακού περιβάλλοντος. Το μαθησιακό περιβάλλον φάνηκε να έχει θετική επίδραση τόσο στην οικοδόμηση βασικής οικολογικής γνώσης από τα παιδιά, όσο και στην εξοικείωσή τους με την έννοια της αειφορίας και τις άλλες κοινωνικο-περιβαλλοντικές έννοιες-στόχους. Τέλος, μέσα από τον σχεδιασμό μας αναδύθηκε μία «ειδική θεωρία διδασκαλίας και μάθησης», η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε αντίστοιχες προσπάθειες συνδυασμού βιολογικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης για την αειφορία σε μικρές ηλικίες.