Διερεύνηση Της Καθιστικής Συμπεριφοράς Των Εφήβων Ηλικίας 13-15 Ετών

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν: α) να αξιολογηθεί ο χρόνος καθιστικής συμπεριφοράς των εφήβων 13-15 ετών στο σύνολό της και ως προς τις επιμέρους μορφές της, β) να διερευνηθεί κατά πόσο οι παράγοντες της Θεωρίας της Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς μπορούν να είναι προβλεπτικοί παράγοντες στις καθιστικές συμπεριφορές των εφήβων ηλικίας 13-15 χρόνων και γ) να διερευνηθούν οι ψυχο-κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που σχετίζονται με την χρήση οθόνης ψυχαγωγίας από τους εφήβους. Στην έρευνα συμμετείχαν 1.141 μαθητές/τριες (548 αγόρια και 593 κορίτσια) και οι αντίστοιχοι γονείς τους (347 άντρες και 794 γυναίκες). Για τη διερεύνηση των συσχετίσεων μεταξύ ψυχοκοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων και των καθιστικών συμπεριφορών των εφήβων χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια για τους μαθητές και τους γονείς τους που μοιράστηκαν σε γυμνάσια πανελλαδικά. Για την αξιολόγηση της καθιστικής συμπεριφοράς χρησιμοποιήθηκε το Ερωτηματολόγιο Καθιστικής Συμπεριφοράς Εφήβων. Οι δημοφιλέστερες καθιστικές δραστηριότητες που επιλέγουν οι έφηβοι στον ελεύθερο χρόνο τους είναι η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή (αγόρια: 89 ± 70.14, κορίτσια: 72± 63 λεπτά) και η παρακολούθηση τηλεόρασης (αγόρια: 70± 54 λεπτά, κορίτσια: 70 ± 57 λεπτά), ενώ μεγάλο μέρος του χρόνου τους καταλαμβάνει η ενασχόληση με τα μαθήματα (αγόρια: 131±78, κορίτσια:163±79 λεπτά). Διαπιστώθηκε ακόμη ότι το φύλο, η ηλικία και ο ΔΜΣ των εφήβων επιδρούν στην ενασχόληση τους με καθιστικές συμπεριφορές. Αξίζει να σημειωθεί πως οι έφηβοι στη χώρα μας ξεπερνούν το όριο των 2 ωρών μπροστά από την οθόνη μιας ηλεκτρικής συσκευής σε ποσοστό 67% τις καθημερινές και 81,9% τα σαββατοκύριακα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας μελέτης, οι καθιστικές συμπεριφορές των εφήβων δεν ερμηνεύονται απόλυτα από την Θεωρία Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς. Ωστόσο η ευχαρίστηση και η δύναμη συνήθειας βρέθηκε να σχετίζοται θετικά με όλα τα είδη της καθιστικής συμπεριφοράς που εξετάστηκαν, με υψηλότερη συσχέτιση αυτή της τηλεθέασης και της ψυχαγωγίας σε Η/Υ. Η έρευνά μας αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο των γονέων στον περιορισμό του χρόνου που αφιερώνουν οι νέοι σε καθιστικές δραστηριότητες κυρίως αυτές που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες. Τα προγράμματα που θα στοχεύουν στη μείωση του «καθιστικού» χρόνου πρέπει να αφορούν όλη την οικογένεια, καθόσον ως σύνολο διαμορφώνει και το περιβάλλον του σπιτιού. Επιπλέον, θα πρέπει να προσφέρουν υποστήριξη και εκπαίδευση στους ενδιαφερόμενους γονείς, καθώς και ενθάρρυνση για να εισαγάγουν αλλαγές στο οικογενειακό περιβάλλον ώστε να μειωθούν οι καθιστικές συμπεριφορές των εφήβων.