Διερεύνηση Της Θαλάσσιας Διείσδυσης Σε Παράκτιους Υδροφορείς Σε Δελταϊκό Περιβάλλον

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει τις υδρογεωλογικές και υδροχημικές συνθήκες που επικρατούν στο ανατολικό τμήμα του Δέλτα του Ποταμού Νέστου που ανήκει στο Νομό Ξάνθης. Διερευνά το φαινόμενο της θαλάσσιας διείσδυσης, όπως αυτό εμφανίζεται και εξελίσσεται στο πεδινό αυτό παράκτιο τμήμα, με τη λογική μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των υπόγειων υδατικών πόρων. Η υφαλμύριση των υπόγειων νερών έχει τόσο περιβαλλοντικές, όσο και οικονομικές - κοινωνικές επιπτώσεις.Η περιοχή έρευνας εντοπίζεται γεωγραφικά στο νοτιοδυτικό παράκτιο τμήμα του Νομού Ξάνθης και οριοθετείται από τον Ποταμό Νέστο και τον χείμαρρο Λασπία (από δυτικά προς ανατολικά) και από τη νοτιότερη παράλληλη προς την ακτογραμμή αρδευτική τάφρο του δικτύου Θαλασσιάς - Κρεμαστής έως την ακτογραμμή (από βόρεια προς νότια). Το σύνολο σχεδόν της περιοχής έρευνας χρησιμοποιείται για γεωργικές δραστηριότητες, με εξαίρεση τις δομημένες περιοχές, τις χέρσες εκτάσεις, τα έλη και τη μικρή δασώδη έκταση. Η έκταση της περιοχής έρευνας ανέρχεται στα 143,0 km2, συμπεριλαμβανομένων των δομημένων, χέρσων, ελωδών και δασωδών εκτάσεων. Το μορφολογικό ανάγλυφο της περιοχής έρευνας χαρακτηρίζεται ως πεδινό δελταϊκό και περιέχει ένα υδρογραφικό δίκτυο αποτελούμενο από μικρά κανάλια, μια κύρια αποστραγγιστική - αρδευτική τάφρο και τον Ποταμό Νέστο – χείμαρρο Λασπία στα όριά της.Η μεγαλύτερη έκταση της πεδιάδας του Νομού Ξάνθης, συμπεριλαμβανομένου του ανατολικού Δέλτα του Νέστου, και την ευρύτερη κοίτη των χειμάρρων της περιοχής έρευνας, καλύπτεται από Τεταρτογενείς αποθέσεις. Φιλοξενούν ένα βασικό φρεάτιο υδροφορέα, που στις περιοχές όπου το νεογενές υπόβαθρο παρουσιάζει μικρό βάθος, επεκτείνονται και στα ανώτερα στρώματα του Νεογενούς. Στα κυρίως πεδινά τμήματα, η υδροφορία τους εντοπίζεται και σε επάλληλους υπό πίεση ως μερικώς υπό πίεση υδροφορείς. Γενικά, οι υδροφορείς που βρίσκονται εντός των Τεταρτογενών σχηματισμών και αναπτύσσονται κατά μήκος παλαιών αξόνων χειμάρρων ή παλαιοκοιτών ποταμών, βρίσκονται σε στενή υδραυλική σχέση με αυτούς. Το κύριο χαρακτηριστικό το οποίο καθορίζει την υδρογεωλογική συμπεριφορά των Τεταρτογενών υλικών του Δέλτα, είναι η μεγάλη ετερογένεια των υδροφορέων, που εμφανίζεται, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια. Η ετερογένεια αυτή είναι αποτέλεσμα των διαδοχικών σε εναλλαγή διαβρώσεων, αποθέσεων και μεταβολών της ευρύτερης κοίτης του Ποταμού Νέστου.Από πλευράς κατανομής των υπόγειων νερών, η περιοχή του Δέλτα φιλοξενεί δύο υδροαποθεματικές ζώνες. Η πρώτη, που αναπτύσσεται στις πρόσφατες τεταρτογενείς αποθέσεις με μορφή ελεύθερου φρεατίου υδροφορέα ή μερικώς υπό πίεση υδροφορέα με πάχος 10 - 50 m, και η δεύτερη στα παλαιότερα ιζήματα (πλειστόκαινο-πλειόκαινο) με μορφή επάλληλων υπό πίεση υδροφορέων, που κοντά στην ακτή έχουν εντοπισθεί μέχρι το βάθος των 170 m. Οι υδροφορείς αυτοί έχουν άμεση σχέση με τη δράση των επιφανειακών αξόνων αποστράγγισης στις αντίστοιχες γεωλογικές περιόδους.Τα αποτελέσματα των αναλύσεων, που αφορούν στις υδροχημικές συνθήκες της περιοχής, καταδεικνύουν και επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του φαινομένου της θαλάσσιας διείσδυσης στον υπό έρευνα φρεάτιο υδροφορέα. Έτσι, διαπιστώνεται ποιοτική υποβάθμιση των υπόγειων νερών, που κυρίως οφείλεται σε ανθρωπογενή αίτια, που σχετίζονται με την υπεράντληση των υδροφορέων. Στην έρευνα της διδακτορικής διατριβής εξετάστηκαν, τόσο τα ποσοτικά, όσο και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του φρεάτιου υδροφορέα. Η χρονική περίοδος της έρευνας της διατριβής αφορά στο χρονικό διάστημα μεταξύ των ετών 2006 έως και 2015.