Δημιουργία Ενός Θεωρητικού Μοντέλου Για Τις Φιλικές Σχέσεις Ενηλίκων Υπό Το Πρίσμα Της Θετικής Ψυχολογίας

Abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η δημιουργία ενός θεωρητικού μοντέλου υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας για τη σχέση ποιοτικών χαρακτηριστικών της φιλίας ενηλίκων με επιμέρους συστατικά της ευζωίας. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, πραγματοποιήθηκαν τέσσερεις μελέτες. Οι δύο πρώτες είχαν ως στόχο τη στάθμιση στο ελληνικό πολιτισμικό πλαίσιο δύο ψυχομετρικών εργαλείων. Το πρώτο μετρά την πολυδιάστατη φύση του ευ ζην σύμφωνα με τη θεωρία PERMA (Butler & Kern, 2016. Seligman, 2011) και το δεύτερο μετράει τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα των ατόμων και τα ομαδοποιεί σε μεγάλες εννοιολογικές κατηγορίες, τις αρετές (Peterson & Seligman, 2004). Η τρίτη μελέτη είχε ως στόχο τη συστηματική ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας αναζητώντας στοιχεία για τη σχέση ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών της φιλίας ενηλίκων με το ευ ζην και τα επιμέρους συστατικά του σύμφωνα με τη θεωρία PERMA (Seligman, 2011).Τέλος, η τέταρτη μελέτη είχε τρεις επιμέρους στόχους. Ο πρώτος ήταν να μεταφράσει, να προσαρμόσει στα ελληνικά δεδομένα και να ελέγξει την παραγοντική δομή ενός εργαλείου μέτρησης των λειτουργιών της φιλίας ενηλίκων (Mendelson & Aboud, 1999). Ο δεύτερος ήταν να ελέγξει την παραγοντική δομή ενός ήδη μεταφρασμένου εργαλείου μέτρησης των τρόπων απολαμβάνειν, που υιοθετούν τα άτομα, για να ενδυναμώσουν τις θετικές εμπειρίες (Chadwick, 2012. Χαρισιάδης, 2020). Τέλος, ο τρίτος και κυριότερος στόχος της αφορούσε στην εξέταση της σχέσης μεταξύ των λειτουργιών της στενής φιλίας με τα επίπεδα τόσο του συνολικού ευ ζην των ενηλίκων όσο και των επιμέρους συστατικών του βάσει της θεωρίας PERMA (Seligman, 2011). Ακόμη, εξετάστηκε ο ρόλος, που διαδραματίζουν οι θετικές στρατηγικές απολαμβάνειν και τα διαπροσωπικά δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα των ατόμων στην παραπάνω σχέση. Συνολικά, τα ευρήματα της παρούσας διατριβής έδειξαν ότι τα τέσσερα εργαλεία, των οποίων οι ψυχομετρικές ιδιότητες ελέγχθηκαν, παρουσιάζουν υψηλή εγκυρότητα και αξιοπιστία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα ελληνικά δεδομένα. Από την άλλη μεριά, η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τη σχέση της φιλίας ενηλίκων με το ευ ζην και τα συστατικά του έδειξε, ότι ναι μεν υπάρχουν κάποιες μελέτες που επικυρώνουν τη σημαντικότητα της σχέσης αυτής αλλά παρουσιάζονται σημαντικά κενά και περιορισμοί στην υπάρχουσα γνώση. Τα κενά αυτά κάλυψε σε ικανό βαθμό η μελέτη μοντελοποίησης της σχέσης μεταξύ της φιλίας ενηλίκων και του ευ ζην, η οποία έδειξε ότι ο συνδυασμός διαφορετικών λειτουργιών μιας φιλίας προβλέπει το συνολικό ευ ζην και τα συστατικά του, ενώ προεξάρχουσα θέση στη σχέση αυτή κατέχουν η ενδιαφέρουσα συντροφιά, η βοήθεια και η αυτο-επικύρωση, που παρέχονται στα πλαίσια μιας ενήλικης φιλίας. Τα ευρήματα της διατριβής συζητήθηκαν ως προς τη συνεισφορά τους στην προαγωγή της επιστημονικής θεωρίας κι έρευνας, την κοινωνική πολιτική, την πράξη στην κλινική ψυχολογία, τη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία και την εκπαίδευση. Επιπλέον, συζητήθηκαν οι θεωρητικοί και μεθοδολογικοί περιορισμοί της διατριβής και διατυπώθηκαν προτάσεις για μελλοντικές έρευνες. Συμπερασματικά, η διατριβή αυτή παρέχει απαντήσεις στα ερωτήματα «Γιατί τα άτομα συνάπτουν φιλίες;» και «Τι προσφέρουν οι φιλίες στο ευ ζην των ενηλίκων;» και οι απαντήσεις αυτές παρουσιάζουν υψηλή σημαντικότητα για την προαγωγή της γνώσης και της πράξης στην Ψυχολογία αλλά και για την ίδια την κοινωνία.