Αρχιτεκτονική Και Πολεοδομία Στους Φιλίππους

Abstract

Θέμα της παρούσας διατριβής αποτελεί η αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κτηρίων στην πόλη των Φιλίππων και συγκεκριμένα της 4ης οικοδομικής νησίδας ανατολικά του ρωμαϊκού Forum, η οποία ανασκάφηκε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Στόχος της εργασίας είναι η αναλυτική παρουσίαση, χρονολόγηση και ερμηνεία της λειτουργίας των χώρων της νησίδας. Για τον λόγο αυτό μετά την παρουσίαση των ιστορικών στοιχείων για την πόλη, όπως προκύπτουν από τις γραπτές πηγές και τα αρχαιολογικά ευρήματα, και της πολεοδομικής οργάνωσης, όπως προκύπτει από τις μέχρι τώρα μελέτες, περιγράφεται αναλυτικά η νησίδα στη σωζόμενη κατάσταση και αναλύονται τα κατασκευαστικά στοιχεία της και ο σωζόμενος διάκοσμος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι πέντε φάσεις των οικοδομημάτων που την καταλαμβάνουν και γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτεί η λειτουργία των χώρων, με βάση τα κατάλοιπα αλλά και τη σύγκριση με παράλληλα. Τέλος, υπάρχουν αναλυτικοί κατάλογοι των γλυπτών, νομισμάτων και αντικειμένων μικροτεχνίας που βρέθηκαν στον χώρο αυτό. Την παραπάνω νησίδα καταλάμβανε μία πολυτελής αστική έπαυλη, μία domus, της οποία η αρχική φάση ανάγεται στον 4ο αι. μ.Χ. Από την ανάλυση των αρχιτεκτονικών στοιχείων του οικοδομήματος προκύπτει ότι η domus είχε κατασκευαστικά στοιχεία που τη διακρίνουν από την πλειονότητα των οικιών του ελλαδικού χώρου, καθώς παραπέμπουν στη Δύση. Γι’ αυτό θεωρείται πολύ πιθανόν ο ιδιοκτήτης να ανήκε στη λατινικής καταγωγής κοινότητα της πόλης, η οποία αποτελούσε και την άρχουσα ομάδα της, κάτι που δικαιολογείται και από το μέγεθος και τον πλούτο της οικίας. Το συγκρότημα είχε δύο ακόμη κύριες φάσεις, στον 5ο και 6ο αι., κατά τις οποίες διαιρέθηκε σε δύο μικρότερες οικίες και υπέστη αλλαγές στη μορφή, δεν άλλαξε όμως η βασική λειτουργία του. Οι δύο οικίες καταστράφηκαν, όπως φαίνεται από τα ευρήματα, μέσα στον 7ο, πιθανόν από σεισμό. Ακολούθησαν δύο ακόμη φάσεις που φτάνουν μέχρι τον 10ο αι., κατά τις οποίες τα οικοδομήματα που κτίστηκαν είχαν επίσης οικιστικό χαρακτήρα αλλά ήταν πολύ πιο απλά σε κατασκευή. Ωστόσο, μαρτυρούν αναμφίβολα τη συνέχεια τη ζωής στην πόλη και κατά τους «σκοτεινούς αιώνες», αντίθετα από ότι είχε υποστηριχτεί παλαιότερα.