Αναδυόμενες Ονειροτοπίες Στη Σύγχρονη Πόλη

Abstract

Οι πόλεις, στις οποίες οι πολεοδόμοι πιστεύουν ότι οι άνθρωποι του κόσμου μπορούν να ζήσουν ιδανικά, δεν έχουν μόνο σαφή υλικά χαρακτηριστικά, σχολαστικά υπολογισμένους οικονομικούς δείκτες ή άριστα προγραμματισμένες ροές. Έχουν και μια βαθιά πολεολογική έμπνευση, η οποία προκύπτει μέσα από την αναμέτρηση του σχεδιασμού με το ‘ιδανικό’ και θεμελιώνεται πάνω στον φαντασιακό Μύθο. Έτσι, οι πόλεις των πολεοδόμων είναι στη βάση τους Φαντασιακές, αφού μέσω της πολεολογικής ΠΡΑΞΗΣ επιδιώκουν την επίτευξη της ‘ιδανικής’ πόλης, κατά την εκάστοτε ιστορικο-γεωγραφική συγκυρία. Από την άλλη πλευρά, οι καθημερινές πόλεις, στις οποίες οι άνθρωποι ‘συν-γράφουν’ τις βιογραφίες τους, δεν εξαντλούνται στην πραγματική εμπειρία, αλλά εμπλουτίζονται δημιουργικά με φανταστικές και συμβολικές εικόνες, βασισμένες σε προσωπικούς μύθους. Οι καθημερινές πόλεις είναι ουσιαστικά Αληθινές, ενώ μπορούν να αποκαλύπτονται ψυχογεωγραφικά, μέσω των πολεογραφικών ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ και να αποτυπώνονται ιδιοσυγκρασιακά, ως βιωματικά κείμενα –φωτογραφικά, συναισθηματικά, λεκτικά- από τους χρήστες της πόλης, που μπορούν να λογίζονται ως πολεογράφοι. Ανάμεσα στη Φαντασιακή Πόλη των πολεολόγων/πολεοδόμων και στις Αληθινές Πόλεις των πολεογράφων, υπάρχει ένα κοινό πεδίο, η ενδιάμεση ΧΩΡΑ της Υπαρξιακής Πόλης της καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπου η ιστορικο-γεωγραφική ταυτότητα της Φαντασιακής Πόλης, δύναται να περιπλέκεται με τις ψυχογεωγραφικές εικόνες των Αληθινών Πόλεων. Στο πλαίσιο της παρούσας διατριβής, η κινηματογραφική ΠΟΛΕΟΓΡΑΦΗΣΗ επιλέγεται ως αποτελεσματικός τρόπος ανίχνευσης της σύγχρονης εκδοχής της Υπαρξιακής Πόλης. Στο πρώτο μέρος της διατριβής, περιγράφεται το χρονικό μετάλλαξης του πολεολογικού ρυθμού σύλληψης της Φαντασιακής Πόλης, που θεμελιώνεται πάνω σε μια επισκόπηση των βασικών ιστορικών αναφορών (εποχές) και γεωγραφικών εντοπισμών (περιοχές) του ‘ιδανικού’. Από την ιστορικο-γεωγραφική ανάλυση προκύπτουν τα τρία Μυθικά Σχήματα, που καθοδήγησαν την πολεολογική ΠΡΑΞΗ των Νέων Χρόνων (προμοντέρνος Παράδεισος/Κόλαση, μοντέρνα Ουτοπία/Δυστοπία, μεταμοντέρνα Εικονοποιία/Περιθωρία), ενώ αναδύεται και το διαμοντέρνο υβριδικό Μυθικό Σχήμα της Ονειροτοπίας/Νιχιλίας, που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής, στοιχειοθετείται μια γενεαλογία (ψυχο)γεωγραφικής ανάγνωσης και ψυχ(αναλυτ)ικής ερμηνείας των εικόνων των Αληθινών Πόλεων, η οποία υπογραμμίζει τον διαχρονικό ρόλο των πολεογραφικών ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ, ως ρυθμιστών του τραύματος από τη διαρκή απουσία του ‘ιδανικού’ από το πραγματικό. Εντός αυτού του αρνητικά ιδεαλιστικού πλαισίου, αναδύεται μια σύγχρονη -ψηφιακά μυθοποιητική- οικειοποίηση των αναλαμπών παλαιότερων πρακτικών (περιήγηση/tour, περιπλάνηση/flâneurie, περιδιάβαση/Dérive), από νεότερες ψηφιακές πρακτικές, η οποία επιδιώκει τη συναστρία παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος. Μέσα από την πενταετή εξάσκηση μιας τέτοιας πρακτικής (Στιγμογραφία: stigmography.tumblr.com), ανασύρονται τρεις Διαλεκτικές Εικόνες που επιδιώκουν την α-χρονία (Μηχανικός Αναχρονισμός, Μεταφυσική Γραφειοκρατία, Θεαματική Μυσταγωγία). Τέλος, μπροστά στην ανάγκη σύνδεσης του Υβριδικού Ονειροτοπικού Μύθου και των Διαλεκτικών Στιγμογραφικών μύθων, το τρίτο μέρος της διατριβής εστιάζει στον κινηματογράφο, μια τεχνική ΠΟΛΕΟΓΡΑΦΗΣΗΣ, που καταγράφει και αποτυπώνει συμπήξεις του ‘ιδανικού’ με το αληθινό, με τη μορφή Αρχέτυπων (κινηματογραφική ταυτότητα) και Ιχνών (κινηματογραφικές εικόνες). Μέσα από την αναδρομή στους προγενέστερους τρόπους κινηματογραφικής ΠΟΛΕΟΓΡΑΦΗΣΗΣ, αλλά και τη φαινομενολογική θεώρηση της διαμοντέρνας ΠΟΛΕΟΓΡΑΦΗΣΗΣ, σε τρία αντιπροσωπευτικά φιλμ της Νέας Χιλιετίας (Αγέλαστος Πέτρα, Η Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης, Inception), εμφανίζονται τρεις διαφορετικές εκδοχές της Υπαρξιακής Πόλης. Αυτές οι εκδοχές αποτελούν διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης μέσα στην πόλη, οι οποίοι προδιαγράφουν τα όρια, μέσα στα οποία αναπόφευκτα κινείται το ιστορικο-γεωγραφικό και το ψυχογεωγραφικό σκέλος του Αστικού Στοχασμού κάθε εποχής.