Zapatystowska rewolucja polityczno-komunikacyjna

Abstract

1 stycznia 1994 roku Zapatystowska Armia Wyzwolenia Narodowego (Ejército Zapatista de Liberación Nacional, EZLN) rozpoczęła powstanie w meksykańskim stanie Chiapas wymierzone w neoliberalne przemiany w Meksyku oraz politykę władz wobec rdzennych mieszkańców kraju. Różniło się ono jednak od większości zrywów w Ameryce Łacińskiej. Powstańcy zaproponowali bowiem, co stanowi problem badawczy niniejszego artykułu, nowy sposób myślenia o polityce i relacjach społecznych, odmienną wizję transformacji społecznej, a także metody zbiorowego działania. Zakłada ona demokratyczną przebudowę Meksyku przez samo społeczeństwo obywatelskie. Z tego też powodu odrzucili postulat przejęcia władzy politycznej w państwie, zamiast czego koncentrują się na tworzeniu oraz ochranianiu autonomicznych wspólnot. W efekcie zaczął wyłaniać się autonomiczny i horyzontalny porządek, budowany od dołu ku górze, w oparciu o demokrację bezpośrednią, konsensualny sposób podejmowania decyzji zbiorowych, równość społeczną, uznanie różnicy, czy też odrzucenie praktyk hegemonicznych. Stanowiło to ekspresję niezwykle eklektycznej i wolnościowej kultury politycznej, która ich charakteryzuje. Odnaleźć w niej można bowiem elementy właściwe dla tradycji anarchistycznej, marksistowskiej, Teologii wyzwolenia, czy też kultury oraz obyczajów rdzennych mieszkańców Meksyku.