Yeşil iki-aşamalı araç rotalama problemi: Gerçek yol eğimini dikkate alan yakıt tüketimi hesaplaması

Abstract

Lojistik faaliyetlerin gün geçtikçe daha da yoğunlaşması ile artan enerji tüketimi ve sera gazı emisyonları çevresel sürdürülebilirliğe yönelik kaygılar yaratmakta ve taşımacılıkta farklı amaçlar edinmeyi zorunlu hale getirmektedir. Böylece, rotalama problemlerinde maliyet, mesafe ve zaman gibi temel amaçların yanı sıra yakıt tüketimi veya emisyonların da gözetilmesi kritik hale gelmektedir. Yakıt tüketimini etkileyen önemli unsurlardan biri olan yol eğiminin göz ardı edilmesi veya yüzeysel olarak hesaba katılması gerçeklikten uzak sonuçlar doğurmaktadır. Bu bağlamda, çalışmada yakıt tüketimini en aza indirmek amacıyla ele alınan Yeşil İki-Aşamalı Araç Rotalama Problemi (Y-2A-ARP)’nde, gerçekçi ve detaylı yol eğimleri ile hesaplamalar yapılmıştır. Çok kısa bir mesafede dahi eğimin oldukça değişebileceği gerçeği ile dağıtım ağında yer alan tüm yollar belirli uzunluklarda parçalara ayrılmış, her bir parçanın eğim değeri ayrı ayrı hesaplanmış ve yakıt tüketimi hesaplaması da bu ilgili değerler kullanılarak yapılmıştır. Türkiye’de bir ecza deposunun dağıtım ağının örnek alındığı çalışmada konunun uygulanabilirliği gösterilmiştir. Ayrıca, eğim ve hız değerlerindeki değişimin araçların toplam yakıt tüketimini nasıl etkileyeceğinin irdelenmesi amacıyla duyarlılık analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, yol eğimi ve hız faktörlerinin araçların yakıt tüketiminde oldukça etkili olduğunu ve göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir.