Yenişehir (Bursa) Havzası’nın coğrafi karakterizasyonuna dayalı jeoekolojik risk duyarlılığı analizi

Abstract

Doğal ortam koşulları üzerindeki antropojenik baskı ve yoğunlaşan etkileşim birçok alanda farklı düzeylerde sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada Yenişehir Havzası’nın farklı alt değişkenler ve kantitatif veriler kullanarak jeoekolojik risk duyarlılığı analizi yapılmıştır. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılarak 24 ana kriter ve 142 alt kriterin analizi ile antropojenik kökenli deformasyon riski, ortamsal kirlilik riski, erozyon, kütle hareketleri, kuraklık ve yangın duyarlılık verilerinden oluşan alt değişkenler üretilmiştir. Belirtilen değişkenlerin etken çarpanları üzerinden Yenişehir Havzası’nın jeoekolojik risk duyarlılığı beş kategorik sınıfa ayrılarak oluşturulmuştur. Elde edilen bulgulara göre havzanın % 9’u çok az, % 29’u az, % 32’si orta, % 20’si yüksek ve % 10’u çok yüksek jeoekolojik risk duyarlılığına sahiptir. Özellikle Yenişehir ilçe merkezi ve OSB, doğudaki mermer ve taş ocakları sahası, Boğazköy Barajının geniş çevresindeki bitki örtüsünden yoksun saha ile ulaşım ve sanayi alanları duyarlılığın en yüksek olduğu alanlardır. Jeoekolojik risk duyarlılık verisi etki analizi kapsamında 6 farklı şekilde birim alandaki değerler analizine tabi tutulmuş, arazi kullanımı verisi ile kantitatif ilişikisi hesaplanmış ve havzanın jeoekolojik koruma bölgeleri 3 zon olarak belirlenmiştir. Analizler sonucu belirlenen, havzanın %35’ini oluşturan jeoekolojik risk altındaki sahalar, öncelikli önlem alınacak alan kapsamında değerlendirilmiştir.