Yeniden Eleştirel Kuram: Sosyal Felsefenin Görevleri Üzerine

Abstract

Eleştirel Kuramın politik felsefeye alternatif olarak öne sürdüğü sosyal felsefe anlayışı, ortaya çıktığı tarihsel-toplumsal dönemin izlerini taşır. Siyasi kurumların irrasyonelleşmesi, demokratik işleyişin patolojik bir vaziyet kazanması, savaşların ortaya çıkması, faşizmin hüküm sürmesi, bireyin özerkliğinin yok edilmesi, tekelci devlet kapitalizmi gibi gerçeklikler Eleştirel Kuramın sosyal felsefe anlayışının oluşturulmasında etkili olmuştur. Bu çalışmada, ortaya çıktığı tarihseltoplumsal bağlam dolayısıyla Eleştirel Kuramın sosyal felsefe anlayışının günümüz tarihseltoplumsal gerçekliğini açıklamada elverişli olduğunu ileri sürüyorum. Günümüzde negatif koşullar ağırlaşmakta, savaşlar hâlâ devam etmekte, faşizm geniş çapta hüküm sürmekte, yoksullar ile zenginler arasında uçurum açılmakta, gözetim ve denetim yoluyla tekilin özerkliği hücrelerine kadar kapsanmakta, eleştiri susturulmaya çalışılmaktadır. Böyle bir ortamda sosyal felsefenin görevlerini yeniden ele almak, iki farklı dönem arasındaki tarihsel-toplumsal ortak noktalar nedeniyle gereklidir. Bununla birlikte, Eleştirel Kuramı bütünlüklü olarak yeniden tesis etme girişimi, teorik olduğu kadar pratiği de hedefleyen bir girişimdir. "Başka olan"ı hedefleyen