Yazma Güçlüğü Yaşayan Öğrenci̇lere Yöneli̇k Yapilan Çalişmalarin İncelenmesi̇

Abstract

İlköğretimde dört temel beceriden biri olan yazının gelişiminin öğrencileri birçok alanda olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Bu süreçlerde yazma görevlerini yerine getiremeyen öğrenciler olmaktadır. Geçmiş yıllarda yapılan çalışmalar öğrencilerin yazma becerileri geliştirme noktasında daha çok kendini düzenlemeye dayalı stratejilere odaklandığını göstermiştir. Nitekim teknolojik gelişmeler ile birlikte son zamanlarda yapılan çalışmalar bu alana ilgiyi arttırmıştır. Özellikle de Türkiye’de ve yurt dışında yazma güçlüğüne yönelik farklı öğretim, model, teknik, strateji veya müdahale noktalarında süreç içerisinde ne gibi değişimler olduğu konusunda merak uyandırmıştır. Bu sebeple bu çalışmada yazma güçlüğü yaşayan öğrencilerin yazı becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Sistematik derleme olarak hazırlanan bu araştırmada makalelere ulaşılırken Google Akademik, Science Direct, PubMed ve ERIC veri tabanlarından yararlanılmış ve araştırma kriterlerine uyan 21 makaleye ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında çalışmalarda daha çok farklı müdahale programlarına yer verildiği, teknolojik gelişmelerle birlikte farklı yazı öğretim araçlarının kullanıldığı, yine bu araştırmalarda da öğrencilerin kendilerini düzenlemelerine yardımcı etkinliklere yer verildiği görülmüştür. Ayrıca bu etkinliklerin farklı araç-gereçler, etkinlik kartları, oyunlar vb. ile sağlanmaya çalışıldığı ifade edilmiştir. Çalışmalarda en fazla 3. ve 4. sınıf öğrencileri ile çalışıldığı saptanmıştır. Ayrıca erkek öğrencilerin sayısının kız öğrencilerden fazla olduğu belirlenmiştir. Bu araştırma sonuçları araştırmalarda en çok kullanılan modellerin deneysel ve eylem araştırması deseni olduğunu göstermiştir. Son olarak yazma güçlüğü yaşayan öğrencilerin yazma becerilerini geliştirmek için hazırlanan programların öğrenci özelliklerine, kullanılan modele, strateji, yöntem/teknik ve etkinliklere göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Okuma – Yazma Güçlüklerinin Giderilmesine Yönelik Çalışmaların Derinlemesine İncelenmesi (2000 – 2023 Dönemi)

“…En çok makale türünde yapılan okuma ve yazma çalışmalarının özellikle son on yıllık dönemde daha çok artış gösterdiği saptanmıştır. Bu dikkat çekici bulgu, önceki derleme çalışmalarının sonuçlarıyla da benzerlik göstermektedir (Çelik, 2023;Gürkaner ve Güven, 2020;Maden, 2020;Yıldız ve Aydoğmuş, 2021). Bu bulgunun elde edilmesinde özel öğrenme güçlüğü tanılı öğrenci sayısındaki artışın, tanılı öğrencilerin çoğunun okuma ve yazmada güçlük yaşamasının ve toplumda konuya ilişkin farkındalıktaki yükselişin (Görgün ve Melekoğlu, 2019;Pürsün ve Sarı, 2019) etkili olduğu söylenebilir.…”

“…Araştırmaya dahil edilen çalışmalar yöntemleri açısından incelendiğinde en çok nitel paradigma kapsamındaki eylem araştırması deseniyle yürütüldükleri görülmektedir. Bu çalışmaların okuma ve yazma güçlüğünü gidermeyi hedefleyen müdahale temelli oldukları düşünüldüğünde araştırmacıların metodolojik açıdan daha çok eylem araştırmasını tercih etmeleri beklenen bir durumdur (Çelik, 2023;Yıldız ve Aydoğmuş, 2021). Eylem araştırması yönteminin çoğunlukla tercih edilmesinin bir nedeni süreç içerisinde ortaya çıkabilecek yeni durumlara karşı esnek bir anlayış ile güncellemelerin yapılabilmesi olabilir.…”

“…Bu durum öğrencilerin yazma sürecindeki hatalarının ve eksikliklerinin çeşitliliğinden kaynaklanmış olabilir. Ayrıca bireysel çalışma planlarının öğrencinin yazma becerisine ilişkin geribildirim alma imkânı tanıyarak yazma güçlüğünün üstesinden gelmede katkı sağlaması (Çelik, 2023;Kodan, 2016) bir başka tercih nedeni olabilir.…”

“…Araştırma dahilindeki çalışmalar katılımcı sayısı bakımından incelendiğinde okuma güçlüğüne dönük çalışmaların çoğunun, yazma güçlüğüne dönük çalışmaların ise yarısının tek katılımcı ile yürütüldüğü tespit edilmiştir. Elde edilen bu bulgu önceki derleme çalışmalarıyla benzerlik göstermektedir (Çelik, 2023;Yıldız ve Aydoğmuş, 2021). Esasen araştırma dahilindeki okuma ve yazma çalışmalarının öğrencilerin güçlüklerini gidermeye dönük müdahale çalışmalarından oluştuğu göz önüne alındığında bu sonuç beklenen bir durumdur.…”

“…Bu bağlamda bireylerin okuma ve yazma güçlüğünün üstesinden gelmelerinde uygun yöntem ve stratejilerin belirlenmesinin ve müdahale programlarının geliştirilmesinin büyük bir önem taşıdığı söylenebilir. Yerel literatür, derleme çalışmaları açısından incelendiğinde akıcı okuma becerisine (Akkuş, 2022;Gürkaner ve Güven, 2020;Maden, 2020), okuma güçlüğünü gidermeye (Gülboy ve Rakap, 2023;Yıldız ve Aydoğmuş, 2021), özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama (Pürsün ve Sarı, 2019;Yıldız ve Melekoğlu, 2020) ve yazma (Çelik, 2023;İlker ve Melekoğlu, 2017) becerilerine dönük araştırmaların gerçekleştirildiği görülmektedir. Fakat ilkokul düzeyindeki bireylerin akıcı okuma ve yazma becerilerindeki güçlükleri gidermeye dönük müdahaleleri içeren çalışmaları birlikte ele alan bir araştırmaya rastlanılmamıştır.…”