Yaratıcı Sınıfın Göç Eğilimlerinde Yaşam Kalitesinin Yeri: İstanbul’dan İzmir’e Yaratıcı Göç

Abstract

Yaratıcı sektör çalışanları bir kentin ekonomisinin büyümesinde önemli rol oynamaktadır ve yaratıcı sınıfın göçü, modern ekonomilerdeki ekonomik göçün önemli bir boyutudur. Üstün yetenekli insanlar diğer çalışanlara göre daha hareketlidir ve mekânsal tercihleri de diğer çalışanlara göre farklılık göstermektedir. Kentlerde yaratıcı sınıfın göç eğilimlerini etkileyen çok sayıda etken bulunmaktadır. Florida’nın (2002) belirttiği tolerans, yetenek ve teknoloji değişkenleri kentlerin çekiciliğini belirlemekte ve kentlerde yumuşak ve sert etkenler yaratıcı sınıfın yer seçim tercihlerinde etkili olabilmektedir. Daha iyi gelir ve yaşam standartlarının yanı sıra bir dizi faktör söz konusudur. Bu faktörleri bütünsel olarak içeren bir üst çerçeve olarak “Yaşam Kalitesi (Quality of Life – QoL)” yaratıcı sınıfın yer seçimlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Aynı zamanda yaşam standartlarının yükselmesine katkı sağlamaları nedeniyle yaratıcı sınıf farklı kentlerden diğer yaratıcı profesyonellerin de ilgisini çeken çoğaltan etki ile bir mıknatıs ortamı yaratmaktadır. Yaratıcı sektörler açısından İstanbul, İzmir’e kıyasla daha büyük bir paya sahiptir. Ancak son dönemde yaratıcı profesyoneller İstanbul’dan İzmir’e göç etme eğilimindedir. Bu çalışmanın amacı, İstanbul’dan İzmir’e yaratıcı sınıfın göç eğilimlerini incelemek suretiyle kültür ve yaratıcı endüstriler açısından liderlik eden bir şehirdeki yaratıcı sınıfın hangi gerekçelerle kültür ekonomisi açısından daha geriden gelen bir kente göç ettiğini yaşam kalitesi parametreleri üzerinden çözümlemektir. İstanbul’dan İzmir’e yaratıcı sınıfın göç eğilimlerini yaşam kalitesi göstergeleri üzerinden inceleyerek Yaratıcı Göç Teorisi parametreleri ile yerel deneyimin (İstanbul’dan İzmir’e göç deneyiminin) örtüşüp örtüşmediği sorusunun cevabı aranmaktadır. Yapılan araştırma, İstanbul'dan İzmir'e yaratıcı göçün farklı nedenleri ve motivasyonları olduğunu göstermektedir. Bulgular, İstanbul’dan İzmir’e göç eden yaratıcı sınıfın göç nedenlerinin sosyal, çevresel, ekonomik ve fiziksel açıdan memnuniyet düzeyleri ve yaşam standartlarıyla ilişkili olduğunu göstermektedir. İzmir, Yaratıcı Sınıf Teorisi’ne ve Yaşam Kalitesi parametrelerine göre öne çıkan bir kent olmamasına rağmen, yaratıcı sınıf için çekim yaratmaktadır. İzmir, yaratıcı göç mıknatısı gibi işlev görmesiyle yaratıcı sınıf hareketliliğine asimetrik bir örnek teşkil etmektedir.