Yapay Zekâ Yoluyla Erken Cumhuriyet Dönemi Film Afişlerinin Yeniden Yorumlanması: İstanbul Sokaklarında Film Afişi Üzerine Bir Deneme

Abstract

1923 yılında Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte film afişleri, filmlerin tanıtımında önemli bir rol oynamış ve Türk film endüstrisinin büyümesine katkı sağlamıştır. Afişler, filmlerin tanıtımında önemli bir araç olarak işlev görür ve bu bağlamda bir filmin başarısındaki rolü yadsınamaz. Film endüstrisi büyüdükçe, filmlerin reklamının ve tanıtımının önemi de artmıştır; sinema afişleri yapım teknikleri ve görsel içerik açısından daha sofistike hale gelmiştir. Sinema tarihinin ilk dönemlerinde film afişlerinin tasarımı geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilirken, teknolojik ilerlemelere bağlı olarak zamanla bilgisayar destekli tasarım yöntemleri benimsenmiştir. Türk sinema tarihindeki film afişlerine bakıldığında da paralel gelişmeler gözlenir. Türk sinema tarihinin de başlangıcından bu yana, film afişlerinin tasarımı gelenekselden bilgisayar destekli tasarımlara doğru evrilmiş; yeni trendler, teknikler ortaya çıkmıştır. Bu çalışma ile erken Cumhuriyet dönemi sineması (1923-1940) ve bu bağlamda film afişlerinin gündeme getirilerek tasarım ve sinemanın geleceğini oluşturacak yapay zekâ perspektifinden analiz edilmesi ile yapay zekâ algoritmaları yoluyla afiş tasarımında güncel yaklaşımların kullanım potansiyelinin ortaya konulması amaçlanır. Çalışma nitel doküman analizi yöntemiyle Erken Cumhuriyet döneminde afiş tasarımı yapılan ilk film olan İstanbul Sokaklarında (Muhsin Ertuğrul, 1931) film afişi ve aynı afişin yapay zekâ (AI) algoritmasıyla yeniden tasarlanması ve analiz edilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Orijinal ve yeni tasarım afişler yapı, tasarım, mesaj ve içerik bağlamında incelenmiştir.